Buxoro filiali «yer tuzish va yer kadastri» kafedrasi yer monitoringi

Tuproqda kimyoviy moddalarning konsentratsiyalari yo‘l qo‘yiladigan 
sanitar me’yori 
Moddalar 
Fona (klarka) hisobga 
olish bilan tuproqning 
PDK MG/kg
Limitrlashtiruvchi 
ko‘rsatgich 
Kolbat 
5,0 
Umumsanitariyali 
Ftor 
2,8 
Translakatsionli
Xrom
6,0 
umumsanitariyali 
Suv yeruvchanlik shakli 
Benz(a)pirin 
0,02 
umumsanitariyali 
Ksilopi ortometapara 
0,3 
translakatsionli 
Marshmush 
2,0 
translakatsionli 
Ko‘mirning fgot atsiya 
chiqindilari 
3000 
Suvli va umum 
sanitariyali 
Simob
2,1 
translakatsionli 
Qo‘rg‘oshin
32,0 
umumsanitariyali 
Qo‘rg‘oshin q simob 
20,0q 1,0 
translakatsionli 
Oltingugurt birikmalari 
elementar syera
160,0 
umumsanitariyali 
syerovodorod 
0,4 
havoli 

---

spirt 
0,1 
umumsanitariyali 
Xloridli – kaliy
560,0 
suvli 
Xrom 
0,05 
umumsanitariyali 
Izopropilbenzol q 
apfamestipstirol 
0,5 
havoli 
Supyerfosfat R
2
0
5
200 
O‘simlikka o‘tishi 
Aholi punktlari tuproqlarini baholash mezoni ni tanlash bu hududlar suvi va 
havosida ifloslantiruvchi moddalar o‘tish imkoniyati bilan aniqlanadi. Shuningdek 
aholi salomatligiga ayrim ko‘rsatkichlar to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatishi bilan ham. Aholi 
punktlari tuprog‘ini radioaktiv ifloslanishini baholash ikkita asosiy ko‘rsatkich 
bo‘yicha o‘tkazilishi: tuproqdan (MKR/CH) 1m darajasida zonaning ekspozitsion 
quvvati va ayrim radio izatop (Kyuri/km
2
) bo‘yicha ifloslanish darajasi.
Tuproqning kimyoviy ifloslanishini, ifloslanishning kimyoviy ko‘rsatkichlari 
(ayrim komponentlar konsentratsiyasi koeffitsientlar summasi) bilan baholanadi. 
SHaharlar rangli va qora metalurgiyaning yirik korxonalari, kimyo va kimyo 
neft sanoati, mashinasozlik atrofidagi tuproqlar og‘ir metallar, neft mahsulotlari 
ftor birikmalari va boshqa zaharli moddalar bilan ifloslanishi meyyorlashtiriladi. 
(10 jadval)