O’zbekisтon respublikasi xalq тa’lim vazirligi navoiy davlaт pedagogika instituтi biologiya o’qiтish meтodikasi

Umumlashtiruvchi dars
larning vazifalari keng ko’lamli bo’lib o’quv materialini
takrorlash, mustahkamlash va bilimlarni tizimga solishdan iborat.
Ushbu darslarda yaxlit tushunchalar sistemasining alohida tarkibiy qismlarini
o’zlashtirganlik darajasini aniqlash, bilimlarni nazorat qilish va baholash jarayonida

---

48
aniqlangan tipik kamchiliklarga barham berish, o’quvchilarni rag`batlantirish va yangi
o’quv maqsadlarini hal etishga safarbar etish imkoniyati mavjud.
Umumlashtiruvchi darslar o’quvchilarning diqqatini dunyoqarashni shakllantirishga asos
bo’ladigan asosiy g`oyalarga qaratish, avval o’zlashtirgan o’quv materialini chuqurroq
o’zlashtirish, o’zlashtirilgan bilimlarni tizimga solish va umumlashtirish, istiqbolda yangi
o’quv materialini o’rganishga zamin tayyorlash kabi didaktik vazifalarni hal etadi.
Umumlashtiruvchi darslar bir yoki bir necha bobni o’rganib bo’lgandan so’ng,
o’zlashtirilgan bilimlarni tizimlashtirish va umumlashtirish, tushunchalar o’rtasidagi o’zaro
aloqadorlik, yaxlitlikni amalga oshirish maqsadida muammoli yoki reproduktiv tarzda va
turli shakllarda tashkil etiladi.
Umumlashtiruvchi darslar tipiga
mansub darslar turi jumlasiga didaktik o’yin
texnologiyasiga mansub matbuot konferensiyasi, o’yin mashqlar misol bo’ladi.
Ushbu darslar quyidagi bosqichlarda tashkil etiladi:
O’quv maqsadlarining qo’yilishi.
Bobning asosiy g`oya va tushunchalarini takrorlash.
Bob mazmunidagi yetakchi g`oya va tushunchalarni aniqlash,tayanch tushuncha va
bilimlarni tizimga solish, rivojlantirish va chuqurlashtirish.
O’zlashtirilishi ancha qiyin va muhim bo’lgan o’quv materialini muhokama qilish.
Yakun yasash.
Ushbu darslarning asosiy xususiyati darsning hamma bosqichida o’quvchilar tomonidan
o’zlashtirilgan bilimlarni nazorat qilish va baholash, tizimlashtirish va umumlashtirish
amalga oshiriladi.
“Hujayra haqidagi ta’limot” bo’limining yakunida umumlashtiruvchi dars tashkil etiladi.
Unda o’qituvchi o’quvchilarning o’zlashtirgan bilimlarini tizimga soladi, umumlashtiradi.
Quyida “Sitologiya asoslari” bobini o’rganishda foydalaniladigan umumlashtiruvchi
darsning ishlanmasi berilmoqda.