Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети



Download 1,44 Mb.
Pdf ko'rish
bet244/359
Sana30.01.2022
Hajmi1,44 Mb.
#419158
1   ...   240   241   242   243   244   245   246   247   ...   359
Bog'liq
sotsiologiya (1)

Gorizontal (yo’nalish)
ijtimoiy o’zgaruvchanlik. Bir ijtimoiy guruh doirasidagi 
o’zgarishlar yoki ijtimoiy darajadagi o’zgarishlar. Masalan, ishchi 1-5 razryad, 
aspirant, kandidat, fan doktori, akademik. 
Ijtimoiy o’zguruvchanlikning turlari: 
1. Reproduktiv. Ishlab chiqarish, tuzilishi, ekologik o’zgarishlar. 
2. Statusli - xizmat pog’onasiga ko’tarilish,
 
hayot darajasi va boshqa. 


131 
3. Territorial - qishlokdan shaharga ko’chish, ishlab chiqarishni ko’chirish, bir 
davlatdan ikkinchisiga qo’chish va h.k. 
4. Ma`naviy - manfaatlar, qadriyatlar, fikr, tushunchalar, his-tuyg’ular.
5. Siyosiy (sinfiy struktura), hukmronlik shakli. 
6. Ilmiy-texnikaviy va hokazo. 
Jamiyat ijtimoiy tarkibining yana bir yo’nalishi – mamlakat xalq xo’jaligida band 
bo’lgan ijtimoiy guruhlar va tarkibini o’rganishdir. Aholining uy-joy bilan bandligi, 
maishiy xizmat va boshqa. Ta`lim darajasi, mansab darajasi, ijtimoiy-hududiy yo’nalish 
va boshqalar. 
O.Kont sotsiologiyasida sotsial dinamika jamiyat hodisalarini o’rganishdagi 
muayyan yondashuvni bildiradi. Aslida, dinamika mexanikaning jismlar harakatini va 
harakat bilan uni yuzaga keltiruvchi kuch o’rtasidagi bog’lanishlarni o’rganadigan 
bo’limdir. Umumiy ma`noda dinamika harakat holatini, narsa-hodisalarning o’sish, 
o’zgarish, rivojlanish jarayonini anglatadi. Sotsiologiya «Fiziologiya»ning bevosita 
davomi yoki «Sotsial fizika» deb hisoblangan. Kont ijtimoiy voqelikning tabiiy 
qonunlarini topishga harakat qilgan edi. Ana shu vazifani amalga oshirish uchun 
ijtimoiy voqelik ikki yo’nalishda - sotsial statika yo’nalishida va sotsial dinamika 
yo’nalishida ko’rilishi lozim. Sotsial statika ijtimoiy elementlarning muvozanatini
mavjudlik qonunlarini o’rganadi. Ijtimoiy elementlarning uzviy uyg’unligi, ularning 
o’zaro muvozanatlashgan tarzda mavjudligi jamiyatni yaxlit bir butunlik sifatida 
qarashga imkon beradi. SHuning uchun ham jamiyat alohida o’ziga xos tizim bo’lib, 
bunda eng muhimi, elementlarning o’zaro aloqasidir. Sotsial statika har qanday jamiyat 
barqarorlik, muvozanat holatini, asosiy tartibotni o’rgansa, sotsial dinamika jamiyatdagi 
o’zgarish, rivojlanishning izchilligi, birin-ketinligini ochib beradi. SHunday qilib
sotsial dinamika jamiyatning o’zgarish va rivojlanish holatlarini, ijtimoiy 
o’zgarishlarning ichki (endogen) va tashqi (ekzogen) omillarini ifodalovchi sotsiologik 
kategoriya deb qaralishi mumkin. Jamiyatni tashkil etuvchi sotsial guruhlar, individlar, 
tabaqalar, qatlamlarning harakatlarini sotsial dinamikaning sotsial mobillik (lotincha 
mobilis - harakatchan, o’zgaruvchan) va sotsial o’zgarishlar, deb ataladigan 
ko’rinishlari ifodalaydi. 

Download 1,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   240   241   242   243   244   245   246   247   ...   359




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish