www.ziyouz.com kutubxonasi
289
Hozir Pereyro ham shahzoda Salimga shivirlab:
— Amirzodam, Shomansurni qatl ettirmoqchi emishlar! — dedi. — Axir siz adolatni
yaxshi ko‘rursiz! Xatni Shomansurning dushmanlari yozib, o‘lgan amirning cho‘ntagiga
solib qo‘ygan bo‘lishlari mumkin emasmi?
— Kim solib qo‘yishi mumkin? — deb so‘radi Salim.
Albert Pereyro Salim bilan Abulfazlning orasi yaxshi emasligini, shahzoda doim podshoga
yaqin yuradigan bosh vazirdan otasini qizg‘anishini allaqachon sezgan edi. Endi ularning
orasidagi darz ketgan joyga pona urgisi kelib pichirladi:
— Shomansurni, ayniqsa Abulfazl yomon ko‘rar ekan. Otangiz Shomansurning
iste’dodiga qoyil bo‘lib, bosh vazir qilish fikriga ham borgan ekan-da.
Abulfazl tilga olingach, Salimda Shomansurni tuhmatdan qutqarish istagi uyg‘ondi.
Albert bu istakni ustalik bilan Akbar tomon yo‘naltirdi.
Oradan yana bir kun o‘tgach, kechqurun to‘xtaganlarida Salim otasining huzuriga
kirishga ruxsat oldi. U borgohda endi Shomansur haqida so‘z ochmoqchi bo‘lganda
Abulfazl keldi-yu, kirlangan va ezg‘ilangan bir maktubni olib kirib, Akbarga ta’zim bilan
tutdi:
— Hazratim, xoinning bu maktubi ilmi siyoh usuli bilan o‘qildi.
— Shomansurning o‘zi yozgan ekanmi?
— Dastxat o‘ziniki. Faqat sir saqlash uchun harflarni xiyla o‘zgartirib yozgan. Ko‘rnamak,
tuzingizni ichib yurib, yana sizni surbetlarcha yomonlabdir.
— Qani, o‘qing-chi, — dedi Akbar va o‘g‘li Salimga «eshitib qo‘y!» degandek qilib qaradi.
Abulfazl Shomansurning maktubidan bir-ikki joyini ta’kid bilan o‘qidi:
— «Podshomiz Abulfazl va Todar Mal ta’sirida dindan chiqib beimon kofir bo‘ldi. Endi
bizning pushtipanohimiz o‘zingizsiz, amirzodam! Panjobni olgan zahotingiz poytaxtdagi
ixlosmandlaringiz ham bosh ko‘targusidir. Ilohim pok musulmonchilikni dahriy og‘angiz
tajovuzidan asrab qolish, siz, Muhammad Hakim hazratlariga nasib bo‘lsin!»
Akbar o‘g‘li Salimga qarab:
— G‘addor muhitning tuhmatini ko‘rdingizmi? — dedi. — Badmast inim tun-u kun may
ichib, qusug‘iga qorishib yotsa ham, mendan pokroq musulmon emish! U faqat otamning
tashqi suratini meros olgan... Ulfat beklari uni ichirib mast qilgan holda bizga qarshi
g‘azotga ko‘ndirgan. Men uch yildan berli mayni og‘zimga olganim yo‘q, faqat doruvor
giyoh-lar-u meva sharbatlaridan tayyorlangan «obihayot» nomli ichimlik ichib yuribmen.
Besh vaqt namoz o‘qurmen, ro‘za tutamen. Jonivorlarning uvoliga qolmaslik uchun ovni
man etganmen. Ilkimdan kelgan barcha savob ishlarni qilsam-u Shomansur mening
xizmatimda yurib, buning hammasini unutsa? Bilib turib qanchalik xiyonat qilgan odam
qay darajada g‘alamis!..
— Hazrat otajon, — dedi Salim, — balki bu maktubni Shomansur yozmagandir? Ehtimol,
boshqalar yozib... o‘lgan amirning kissasiga yashiriqcha solib qo‘ygandir?
Akbar yalt etib o‘g‘liga qaradi:
— Ajabo! Senga bu shubhani kim o‘rgatdi?
—O‘zim... o‘zimning xayolimga keldi. Axir... Sherxon shunday hiylalarni ko‘p ishlatgan,
deb bizga o‘zingiz so‘zlab bergan edingiz-ku.
Akbar o‘g‘lining chigal, murakkab narsalarga aqli yetadigan bo‘lib qolganidan
sergaklanib, Abulfazlga savol nazari bilan tikildi:
— Mavlono, Shomansur aybini bo‘yniga oldimi?
— Qiynoqqa solinganda bo‘yniga olgan edi. Keyin yana tondi. Ammo dastxat uniki
ekanligi aniq.
Abulfazlga so‘zsiz ishonadigan Akbar:
— Dastxat eng ishonarli dalildir, — dedi-da, o‘g‘li Salimga yuzlandi: — Sen Shomansurga
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |