O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asr boshlarigacha)

Iqtisodiy oqibatlar
Islomga da’vat
etish

---

38
hida ahamiyat berdilar. Shu boisdan ular shu davrgacha Mova-
rounnahrda mavjud bo‘lgan dinlarga qarshi qattiq kurash olib 
boradilar. Ibodatxonalar vayron etilib, ularning o‘rniga jome mas-
jidlari bino qilinadi.
Islom dinini qabul qilib, musulmon bo‘l-
gan mahalliy aholi vakillari dastlabki yil-
larda xiroj va jiz’ya soliqlaridan ozod
etilgan. Islomni qabul qilmaganlardan esa jon solig‘i – 
jiz’ya
undirilib olingan. Soliqlarni o‘z vaqtida to‘lamagan kishilarning, 
bo‘yinlariga 
«qarzdor»
deb yozilgan taxtacha osib qo‘yilardi. 
Bunday tadbir va choralar, Movarounnahr aholisi o‘rtasida
islom dinining tez tarqalishiga yordam beradi. Biroq shunday 
bo‘lsa-da, islomni qabul qilgan aholining ko‘pchiligi nomiga-
gina musulmon bo‘lib, uzoq vaqtlargacha pinhona o‘z dini va 
e’tiqodlariga sodiqligicha qolavergan.
Xalifalik tomonidan Movarounnahrning bosib olinishi
oqibatida mahalliy xalqning urf-odati, dini va e’tiqodi, mada-
niyati poymol etildi. Mahalliy sug‘d yozuvida bitilgan diniy
va ma’rifiy kitoblarni, ilmiy asarlarni va qimmatli hujjatlarni 
hamda sanamlarni gulxanlarda yoqib, yo‘q qilib tashlaydilar.
Quvadagi budda ibodatxonasi haykallarning parchalab tashlan-
gani, Afrosiyob saroy devorlariga solingan suratlardagi odam 
rasmlarining ko‘zlari o‘yilib, bo‘yinlariga qilich bilan chizib
yuborilganligi bunga yaqqol misoldir.
1.
Mahalliy aholini islomga kirgizishda xalifalik qanday yo‘l-
lardan foydalandi?
2. 
Xalifalik Movarounnahrda qanday soliqlar joriy etdi?