1-ma`ruza Mavzu: Tikuv sanoati haqida umumiy ma’lumotlar. Reja

Tikuv mashinalarini ishlatish va sozlash yo`llari 
Tikuv mashinalari maxsus himoyalash qurilmalari bilan jihozlangan bo’lishi 
kerak. har bir tikuv mashinasiga ishlayotganda igna tikuvchi qo’liga sanchilmasligi 
uchun tepki 8 ga (4-rasm) himoyalagich elementi 7 o’rnatilgan. Mashina tanasidan 
chiqib turuvchi iptortgich 11 skoba 10 bilan yopib turadi. Elektryuritgichi 14 ni, 
mufta va tasmali uzatma maxsus to’siqlar bilan chegaralangan bo’lishi kerak. Ish 
stoli 6 ning balandligi tayanch 5 ga nisbatan sozlanishi mumkin. Tayanch 5 ning 
ostiga rezinali elastik element o’rnatilgan bo’lishi kerak. Pedal 2 ga rezinali qoplama 

---

mahkamlangan. Mashina tanasi 13 perimetri bo’ylab elastik elementga o’rnatilishi 
lozim. Ish stoli bolt 4 yordamida yerga ulangan bo’lishi kerak. Mashina tanasi 
ko’tarilgan uni saqlab turuvchi tayanch 12 o’rnatilgan. 
Tugma qadash yarim avtomatik mashinalarida tikuvchiga singan igna yoki 
tugmalar tegmasligidan saqlanish uchun maxsus ekran o’rnatilgan bo’lishi kerak. 
Yo’rmash-tikish 
mashinalarida 
chalishtirgichlar 
shchitlar 
bilan 
chegaralangan, igna mexanizmi esa kojuxlar bilan yopilgan bo’lishi kerak. 
4 -rasm. Tikuv mashinasining ish stoli bilan birgalikdagi ko’rinishi
Barcha tikuv mashinalarida 9...36V kuchlnishli yoritgich 9 o’rnatilishi kerak. 
Tikuv mashinasida ishlayotganda quyidagi texnika xavfsizligi qoidalariga rioya 
qilish kerak. Mashinani ishlatishdan oldin ish o’rnini yig’ishtirish, yuritish 
tasmasining to’siqlari, ignani barmoqlarni teshishdan saqlovchi saqlagichlar, 
shchitlar borligini tekshirish kerak. Ish vaqtida qaychi va iplarni yuritish tasmasi 
yaqiniga qo’yish yaramaydi. Ish tugagandan keyin hamma asboblarni maxsus 
qutichalarga solib qo’yish kerak. 
CHilangarlik va yig’ish ishlarini bajarish paytida ta’mirlovchi chilanganlar 
charxlash va parmalash dastgohlarida ishlaydilar, mashina va yarim avtomatlarning 
elektr jihozlari, turli xil yuk ko’tarish mexanizmlaridan foydalaniladi. Tikuv 
mashinalarida ta’mirlash ishlarini o’tkazish paytida texnika xavfsizligi qoidalari 
bo’yicha quyidagi talablarni bajarish kerak: 
-maxsus kiyimni tartibga keltirgan holda to’g’ri kiyish, sochlarni bosh kiyimi 
ostiga yig’ishtirish; 
-ish joyidan ortiqcha narsalarni olish; 
-maxsus qurilmalar, to’siqlar, moslamalar, asboblar sozligini tekshirish; 

---

-mahalliy yorug’likni yorug’lik ko’zni qamashtirmaydigan qilib va ishchi 
o’rniga yaxshi yorug’lik tushadigan qilib moslashtirish; 
-agar ta’mirlash doimiy ish joyiga o’tkaziladigan bo’lsa mashinani energiya 
manbalaridan o’chirish; 
-texnologik karta va texnologik jarayon bilan tanishi; 
-kuchlanish 36V dan, xavfli joylarda esa 12Vdan oshmagan ko’chma elektr 
yoritgichlardan foydalanish. 
Tikuv mashinalarini ta’mirlashda va shu mashinalarda ishlayotganda 
quyidagilar man etiladi: 
-detallarga vintni osilgan holatda burash; 
-mashina ishlab turgan paytda tozalash va moylash; 
-ish o’rnida elektr lampochkalarini almashtirish; 
-ishdan keyin elektryuritgichlarni tokka ulangan holda qoldirish va hokazo.