Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

Ta’lim jarayonining yaxlit tizim sifatidagi tavsifi
. Ta’lim jarayonining “yaxlitligi”
“tizimliligi” va “majmuaviyligi”ni bir xilda talqin etiSh mumkin emas. Biroq, ta’lim jarayonining
yaxlitligi uning tizimliligi bilan uzviy bog‘liq. Ta’lim o‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqoti
jarayoni ham sanaladi.Uo‘quvchilarga o‘quv materiali mazmunini tuShuntirib beradi, savol va
28
Каримов
И
.
А
. 
Баркамол
авлод
–
Ўзбекистон
тараққиётининг
пойдевори
. –
Тошкент
, 
Шарқ нашриёт
-
матбаа
концерни
, 1997, 9-
бет
29

---

83
topShiriqlar beradi, ularning faoliyatini nazorat qiladi, xato va kamchiliklarini aniqlaydi, yo‘l
qo‘yilgan xatolarni to‘g‘rilaydi, qanday iShlaSh lozimligini qayta ko‘rsatadi. Har qanday ta’lim
o‘zida o‘qituvchi va o‘quvchining faoliyati, ya’ni, o‘qituvchining o‘rgatiSh hamda o‘quvchining
o‘rganiShga yo‘naltirilgan faoliyati, boShqacha aytganda to‘g‘ridan to‘g‘ri, bevosita va nisbiy
munosabat

aks etadi.
Ta’lim yaxlit tizim sifatida ko‘plab o‘zaro bog‘liq quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi:
ta’lim maqsadi, o‘quv axborotlari, o‘qituvchi va o‘quvchilarning ta’limiy faoliyatlari, uning
Shakllari, pedagogik muloqot vositalari, Shuningdek, ta’lim jarayonini boShqariSh usullari
Zamonaviy ta’limda qo‘llnilgan maShg‘ulotlar talaba yoki o‘quvchilar egallayotgan
bilimlarni o‘zlari qidirib topiShlariga, mustaqil o‘rganib, tahlil qiliShlariga, hatto xulosalarni ham
o‘zlari keltirib chiqariShlariga qaratilgan. O‘qituvchi bu jarayonda Shaxs va jamoaning
rivojlaniShi, ShakllaniShi, bilim oliShi va tarbiyalaniShiga Sharoit yaratadi, Shu bilan bir qatorda,
boShqaruvchilik, yo‘naltiruvchilik vazifasini bajaradi. Bunday o‘quv jarayonida talaba yoki
o‘quvchi asosiy figuraga aylanadi. Pedagog – olimlarning yillar davomida ta’lim tizimida Nega
o‘qitamiz? Nimani o‘qitamiz? Qanday o‘qitamiz? Savollariga javob izlaSh bilan bir qatorda
Qanday qilib samarali va natijali o‘qitiSh mumkin? – degan savoliga ham javob qidirdilar. Ta’lim
jarayonida tarbiyaning ikkinchi omili o‘qituvchi va o‘quvchilarning munosabatlari, sinfdagi
psixologik muhit, o‘qiSh jarayoni iShtirokchilarining o‘zaro munosabatlari, o‘quvchilarning idrok
etiSh faoliyatlariga o‘qituvchining rahbarligi hisoblanadi.