Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

Pedagog kompetentligi tuziliShi
Kompetentli
k
Darajalari
Kompetentlik
turlari
Kompetentlik tuShunchasi
Muhim
funksional
kompetentlar
Insonning
kompetentligi
Umumiy
kompetentliklar
Qadriyatiy-ma’naviy
Umummadaniy
Intellektual
Informatsion
SHaxsiy komillik
Ta’limiy
Kommunikati
v
Ijtimoiy-
kasbiy
Ijtimoiy-rolli
Pedagognin
g
kasbiy
kompetentligi
Tayanch
kompetentliklar
(ma’lum
kasbiy
sohada)
Qadriyatiy-ma’naviy
Umummadaniy
Intellektual
Informatsion
Kasbiy-Shaxsiy
komillik
Operatsion
Diagnostik
Prognostik
Konstruktiv
TaShkiliy
Kommunikati
v
Texnologik
Korreksion
Tadqiqot
Maxsus
kasbiy
kompetentlik
Maxsus
kompetentliklar
(faoliyatning
aniq
Sharoitida)
Motivatsion
Kognitiv
Refleksiv
Operatsion
SHaxsiy-
kasbiy
kompetentlik
SHaxsiy
kompetentliklar
(anik
kasbiy
vazifalarni echiShga
yo‘naltirilgan)
Motivatsion
Kognitiv
Refleksiv
Operatsion
Ахборот
коммуникацион
технологияларни
билиш
Касбий
 
компетенция
 
талаблари
Таълим
 
муҳитига
янгилик
 
киритиш

---

123
Ўз
 
фанини
 
мукаммал
билиш
Хорижий
 
тиллардан
бирини билиши
 
лозим
Ўқувчиларда
мотивацияни
шакллантириш
Ўз
 
устида
 
ишлаш
Шахсий
 
компетенция
Мулоқатчанлик
Етакчилик
Фаолллик
 
ва
ташаббускорлик
Инсонпарварлик
Ишчанлик
Маъсулиятлилик
Соғлом
 
турмуш
тарзига
 
амал
 
қилиш
Мослашувчанлик
Бағрикенглик
Умуммаданий
компетенция

---

124
A.V. Xutorskiy o‘qituvchining quyidagi kompetensiyalarini tavsiflaydi:
1. DunyoqaraSh asnosida, ya’ni qadriyat va o‘zini anglaSh
-
o‘qituvchining dunyoqaraShi,
tasavvuri va qadriyati bilan bog‘liq raviShda namoyon bo‘ladi. U atrof-muhitdagi voqea va
hodisalarning mohiyatini ko‘ra oladi va tuShunadi, bunga o‘zini yo‘naltiradi, pedagog sifatida o‘z
fikrini asoslay oladi. Muammo echimini topa oladi. Bu kompetensiya- o‘qituvchining o‘quv va
boShqa faoliyatlaridagi o‘z-o‘zini anglaSh mexanizmini ta’minlaydi.
2. Umummadaniy
–
milliy va umuminsoniy qadriyatlarga ega bo‘liSh; mamlakatning
ijtimoiy hayotida iShtirok etiSh; oilasiga, urf–odatlarga hurmat; ijtimoiy ko‘nimalarga ega bo‘liSh.
Ilm-fanning inson hayotiga va dunyo rivojiga
ta’sirini
angaly oliSh va o‘quvchi yoShlarga
tuShuntira oliSh.
3. O‘quv va biliSh jarayoni
-
o‘qituvchining
mustaqil biliSh faoliyati. Mantiqiy
fikrlaShi.O‘quv-biluv faoliyatini baholaShi, bilim va ko‘nikmalarini tahlil qila oliShi.
4. Ma’lumotga ega bo‘liSh
-
pedagogik faoliyat va o‘z faniga doir ma’lumotlarni egallaSh
ko‘nikmasi.
5. Muloqotchanlik -
til biliShi, turli xil insonlar bilan muloqotda bo‘liShi, jamoada o‘ziga
xos o‘rinda turiShi.
6.Ijtimoiy - foydali mehnat
-
oilaviy munosabatlar va ma’suliyat, jamiyat rivojidagi iShtiroki,
ijtimoiy foydali mehnat qiliShi. Iqtisodiy va huquqiy ko‘nikmalarga ega bo‘liSh.
7. O‘z ustida iShlaShi
-
jismoniy, ma’naviy, intellektual jihatdan o‘z-o‘zini rivojlantirib
boriSh. Hissiyotini boShqariSh.
Маданиятли
 
бўлиш
Бошқа
 
миллатларнинг
маданиятини
 
ҳурмат
 
қилиши
Миллий
 
маданиятга
 
эга
бўлиш
Мамлакатнинг
 
ижтимоий
ҳаётида
 
иштирок
 
этиш
Умуминсоний
қадриятларга
 
эгалик
Турли
ёш
хусусиятларини
билиши
Таълимни
табақалаштириш
Ўқувчилар
эҳтиёжини
билиши
Фанига
доир
махсус
методларни
билиш
Махсус
 
компетенция

---

125
Didaktik kompetensiya talablari:
3. Ta’lim sifatini o‘zgartiriShda o‘qituvchi kompetentligining roli
1.
TaShkilotchi
-
ijtimoiy pedagog
: - o‘quvchilarni mustaqil hayotga tayyorlaydi.
2.
Sinf etakchisi
- sinfda ijobiy psixologik muhit yaratadi va ta’sir ko‘rsatadi;
3.
Metodist
- ta’lim jarayonida o‘quvchilarning muammoni echiShlariga yordam beradi
va qo‘llab-quvvatlaydi.
4.
Faylasuf -
bilim va tajribalarni tahlil qiladi, o‘z qaraShlarini asoslaydi;
5.
Tajribali yaqin do‘st -
o‘quvchilar oldidagi to‘siq va muammolarni bartaraf etiShga
yordam beradi.
6.
Tadqiqotchi –novator
yangilik yaratuvchi-muntazam raviShda o‘z ustida iShlaydi,
yangi g‘oyalar yaratadi, tatbiq etadi.
7.
O‘quv jarayoni rahbari va uni rag‘batlantiruvchisi -
maqsadga etiSh vositalari,
istiqbolini nazarda tutadi, o‘qitiSh uslublarini tanlaydi, o‘quvchilarni o‘qiShga o‘rgatadi, ijodiy
yondaShadi.
8.
O‘zaro ta’sir ko‘rsatuvchi -
jamoa bo‘lib iShlay oladi va iShlaShga o‘rgatadi.
9.
Maslahatchi -
Shaxsiy namunasini o‘rgatadi
10.
Tarbiyachi -
o‘quvchilarga jismonan, aqliy va ma’naviy tomondan rivojlaniShlariga
yordam beradi.
11.
Psixolog -
o‘zini yaxShi biladi va tuShunadi
12.
O‘zgariShlarga
yo‘naltiruvchi
-
o‘quvchilarning
hayotiy
ko‘nikmalarini
yaxShilaShga yordam beradi
13.
Ma’lumotlarni taqsimlovchi
- o‘quvchilarga asosiyyangi ma’lumotlarni etkazadi va
amaliyotga tatbiq etiShga o‘rgatadi.
O‘qituvchi o‘quv jarayonida maslahatchi sifatida faoliyat olib boradi.
YA’ni:
-
O‘quvchilarga ko‘nikmalarini o‘qiSh jarayonida rivojlantiriShga yordam beradi;
-
Turli xil yo‘naliShdagi reja (strategiya)larni qanday qo‘llaSh kerakligi bo‘yicha maslahat
beradi;
-
Faol qayta aloqani ta’minlaydi;
-
Noan’anaviy usullar bilan o‘quvchilarning harakatlarini qo‘llaydi va mustahkamlaydi;
-
O‘quv faoliyatidagi qiyinchiliklarni engiShga yordam beradi;
-
O‘quv faoliyatini individuallaShtiriShga yordam beradi;
-
O‘quvchilarning o‘quv jarayonidagi ehtiyojlarini tahlil qiladi.