Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov



Download 2,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet128/210
Sana27.01.2022
Hajmi2,15 Mb.
#412519
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   210
Bog'liq
@mustaqilishlar Audit 2014 (Sh.Fayziyev)

1. 

 

O’rtacha tannarxi bo’yicha (AVECO); 



2. 

 

Birinchi xarid qilingan tannarx bo’yicha (FIFO); 

Auditor  zahiralarning  muayyan  turiga  nisbatan  tanlangan  usulning  yil 

davomida  o’zgartirilmasdan  qo’llanilganligiga  ishonch  hosil  qilishi,  ularni 




 

 

287 



qo’llashning  to’g’riligi,  hamda  asoslanganligi  va  boshqaruv  uchun  foydaliligini 

tekshirishi lozim.  

Agar  korxonaning  hisob  siyosatida  tovar-moddiy  boyliklarni  baholashning 

FIFO (FIFO) metodi belgilangan bo’lsa, u holda ular oy boshiga mavjud bo’lgan 

zahiralar  qoldig’ining  tannarxini  hisobga  olgan  holda,  birinchi  sotib  olingan 

zahiralar  bahosida  ishlab  chiqarishga  sarflanishi  lozim.  Balansda  esa  moddiy 

boyliklarning  qoldiqlari  so’ngi  sotib  olingan,  ya’ni  qimmatroq  xarid  baholari 

bo’yicha ko’rsatilishi lozim.  

Agar  zahiralar  o’rtacha  tannarx  (AVECO  usuli)  bo’yicha  baholansa,  auditor 

zahiralarning  qaysidir  bir  partiyasini  baholashning  to’g’riligini,  ya’ni  o’rtacha 

bahoning  to’g’ri  hisob-kitob  qilinganligini  aniqlashi  uchun  bir  necha  dastlabki 

kirim hujjatlarini tekshirishi zarur.  

Moddiy boyliklar qiymati ishlab chiqarish sarflariga hisobdan o’chirilishining 

to’g’riligini  auditor  quyidagi  tovar  balansi  formulasi  bo’yicha  tekshirishi 

mumkin: 

S

mq



 q Y

b

 Q K



mb

 - Y


o

 

S



mq 

- hisobot davrida sarflangan moddiy boyliklar qiymati; 

Y

b

, Y



o

 - ishlab chiqarish zahiralari schyotlaridagi yil boshi va oxiriga bo’lgan 

moddiy  boyliklar  qoldig’ining  qiymati  (balans  va  bosh  daftar  ma’lumotlari 

asosida); 

K

mb

  -  hisobot  davrida  kirim  qilingan  moddiy  boyliklar  qiymati  (1010-1090 



schyotlarning debet oborotlari).  

Materiallar  haqiqiy  tannarxi  rad  etilib  yoki  ataylab  oshirilganda,  tayyor 

mahsulotlar  ishlab  chiqarish  (ish  bajarish,  xizmat  ko’rsatish)  xarajatlari  sun’iy 

ravishda  ko’payadi  va  mahsulot  (ish,  xizmat)larni  sotishdan  olinadigan  foyda 

(daromad)  kamayadi.  Shuningdek,  foyda  (daromad)  solig’i  bo’yicha  soliqqa 

tortiladigan baza ham kamayadi ya’ni sun’iy ravishda soliq yashiriladi.  

Agar  korxonada  hisobot  davri  davomida  bahosi  pasaytirilgan  materiallar 

bo’lsa,  yoki  ular  qisman  o’z  sifatini  yo’qotgan  yoki  ma’naviy  eskirgan  bo’lsa, 

bunda  ular  yil  oxirida  haqiqiy  tannarxi  bo’yicha  emas,  balki  sotish  mumkin 



 

 

288 



bo’lgan  bahoda  baholanishi  va  balansda  aks  ettirilishi  lozim.  Agar  u  dastlabki 

tayyorlash  (sotib  olish)  qiymatidan  past  bo’lsa,  bahodagi  farqlar  moliyaviy 

natijalarga olib boriladi.  

Moddiy  boyliklarning  ishlab  chiqarish  va  boshqa  maqsadlarda  ishlatilishini 

tekshirish  uchun  auditor  texnologik  jarayonlarning  xususiyatlari,  hamda  moddiy 

boyliklarni  ombordan  ishlab  chiqarishga  berish  tartibi  bilan  batafsil  tanishishi 

lozim. Chunki, ushbu tartib buzilganida ko’plab kamchiliklar va hatto suyiste’mol 

qilishlar yuzaga keladi.  

Moddiy boyliklarning ishlab chiqarishga berilishi, dastlabki va yig’ma chiqim 

hujjatlari  asosida  tuziladigan,  materiallar  sarflanishi  hisobga  olinadigan  yig’ma 

vedomost bo’yicha tekshiriladi.  


Download 2,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   210




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish