O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Suv  resurslarining  shakllanish  qonuniyatlarini  o‘rganish  va  ularni 
miqdoriy  hamda  sifat  ko‘rsatkichlari  bo‘yicha  baholash
  gidrologik  jarayonlarni 
har tomonlama tadqiq etishga asoslanadi. Har bir ma’muriy hudud, har bir davlat, 
shu jumladan, O‘zbekiston yer usti va yer osti suv resurslarining hozirgi holatini, 
ularda kelajakda mumkin bo‘lgan miqdor va sifat o‘zgarishlarini baholash muhim 
ahamiyatga  ega. Bu maqsadga erishish uchun Davlat  suv  kadastri  (DSK)  tizimini 
yanada  takomillashtirish,  gidrometeorologik  kuzatish  tarmoqlarini  oqilona 
joylashtirish  talab  etiladi.  SHuningdek,  gidrologik  axborotlarni  to‘plash,  ularni  
iste’molchilarning  talablariga  mos  holda  qayta  ishlash  va  etkazib  berishning 
avtomatlashtirilgan tizimini tadbiq etish hamda bu tizimni  takomillashtirish zarur. 
Xalq  xo‘jaligi  turli  tarmoqlari  talablarini  qondirish  bilan  bog‘liq  bo‘lgan 
gidrologik  tadqiqotlar  miqyosi  ham  sezilarli  darajada  ortib  bormoqda.  Masalan, 
hozirgi  kunning  o‘zida  gidrologiya  fani  sug‘orma  dehqonchilik,  gidroenergetika, 
suv  transporti  kabi  tarmoqlarning  rivojlanishi  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  juda  ko‘p 
ilmiy-amaliy  masalalarning  echimiga  sezilarli  hissa  qo‘shdi.  Kelajakda  erlarni 
sug‘orishda  suvning  samarasiz  yo‘qotilishini  keskin  kamaytirish,  kichik  daryolar 
va  soylarni  muhofaza  qilish,  ularda  kichik  gidrotexnik  energiya  manbalarini 
rivojlantirish kabi muammolar ham o‘z echimini topishi lozim.  
Ayni paytda, okeanlarning oziq-ovqat, kimyo, mineral, energetika va boshqa 
resurslaridan  oqilona  foydalanish  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  masalalar  ham  o‘z 
tadqiqotchilarini  kutmoqda.  Bu  yo‘nalishdagi  me’yoriy  chegaralarni  belgilab 

---

 
164 
berishda  gidrologiya,  aniqrog‘i,  uning  asosiy  bo‘limlaridan  biri  hisoblangan 
okeanologiya fanining o‘rni muhim ahamiyat kasb etadi. YAqin kelajakda okean 
va dengizlarda kuzatiladigan suv qalqishi, to‘lqinlar, haroratlar farqi va boshqalar 
hisobiga  ishlaydigan  elektrostansiyalarni  yaratish  yo‘li  bilan  ulardagi  energiya 
manbalaridan  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  foydalanishni  yanada  keng  rivojlantirish 
kutilmoqda.  Demak,  inson  farovonligi  yo‘lida  okean  va  dengizlar  resurslaridan 
foydalanish ulkan imkoniyatlar manbaidir.