O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

12. GIDROMETEOROLOGIYA VA ATROF-MUHIT MUHOFAZASI 
 
12.1. Quruqlik suvlari monitoringi 
 
Tabiiy  resurslar,  shu  jumladan,  quruqlikdagi  suv  resurslari  monitoringini 
amalga  oshirish,  ularni  muhofaza  qilish,  bu  suvlardan  tejamli  foydalanish  hozirgi 
kunda  insoniyat  oldida  turgan  eng  dolzarb  muammolardan  hisoblanadi.  Bu 
masalalar  sayyoramizning  suv  resurslari  cheklangan  mamlakatlarida  alohida 
ahamiyat kasb etadi.  
Ma’lumki,  suv  tiklanadigan  tabiiy  resurslar  qatoriga  kiradi.  SHunday 
bo‘lishiga  qaramasdan,  oxirgi  50  yil  davomida,  dunyo  miqyosida,  suv 
resurslarining  miqdoriy  kamayishi,  ularning  ifloslanishi,  sifatining  buzilishi  va 
ishlatishga yaroqsiz holga kelib qolishi yildan-yilga kuchayib bormoqda. Insoniyat 
kelajagi uchun jiddiy hisoblangan bu xavfni bartaraf etish maqsadida har bir davlat 
o‘z hududida, qolaversa, qo‘shni davlatlar bilan hamkorlikda va xalqaro miqyosda 
ish  olib  borishlari  muhimdir.  SHuningdek,  ushbu  masalaning  echimi  quruqlik 
suvlari monitoringi tizimini amalga oshirish bilan chambarchas bog‘liqdir. 
Quruqlikdagi  suv  ob’ektlari,  jumladan,  daryolar,  ko‘llar,  suv  omborlari, 
muzliklar, qor qoplami, yer osti suvlari va botqoqliklar monitoringi tizimi quyidagi 
uch bosqichni qamrab oladi (12.1 - rasm): 
1)
 
quruqlik  suvlari  holatini  kuzatish  va  ularga  ta’sir  etadigan  tabiiy  va 
antropogen omillarni aniqlash; 
2)
 
kuzatish  ma’lumotlarni  tahlil  qilish  va  suv  ob’ektlarining  ayni  paytdagi 
holatini baholash; 
3)
 
kuzatishlar  va  baholashlar  tahlillari  asosida  quruqlikdagi  suv  ob’ektlari 
holatida kelajakda kuzatilishi mumkin bo‘lgan o‘zgarishlarni prognozlash. 
Quruqlik  suvlari  monitoringi  tizimi  natijalari  axborot  shaklida  bo‘lib,  ular 
davlat boshqaruv organlariga tegishli qarorlar qabul qilish uchun taqdim etiladi. 
Quruqlik  suvlarining  umumiy  monitoringi  tizimida  yer  usti  suvlari  sifatini 
kuzatish  yoki  nazorat  qilish,  baholash  va  prognozlash,  ya’ni