Anatomiya odam tanasining shakli, tuzilishi, uning funktsiyalarini va

       3-§  To’qimalar 
Tuzilishi, kelib chiqishi va funktsiyasi bir-biriga o’xshash bo’lgan hujayralar 
to’plami
  to’qima
  deb  ataladi.  Organizmdagi  to’qimalar  4  ta  guruxga:  epiteliy 
(qoplovchi), biriktiruvchi (tayanch-trofik), muskul (muskul) va nerv to’qimalariga 
bo’linadi. 
Epiteliy to’qimasi.
 Epiteliy to’qima bazal membranali hujayralar qatlamidan 
iborat  bo’lib,  uning  ostida  yumshoq  tolali  biriktiruvchi  to’qima  joylashgan.  Bu 
hujayralar tana yuzasi (teri) va shilliq pardalarni qoplab,  
 
 
1-rasm. Epiteliy to‘qimasi 
 
A 
В 
 
 
 
 
 
 
 
organizmni  tashqi  muhitdan  ajratib  himoya  vazifasini  bajaradi  va  organizm  bilan 
tashqi  muhit  o’rtasida  modda  almashinuvida  ishtirok  etadi.  Epiteliy  to’qimasi 
joylashishiga  ko‘ra  bir  qavatli  va  ko’p  qavatli  bo’ladi.  Bundan  tashqari  epiteliy 
ichki  va  tashqi  sekretsiya  bezlari  to’qimasini  ham  hosil  qiladi.  Bezlarni  hosil 
qiluvchi  epiteliyi  o’zidan  suyuqlik  (gormonlar)  ajratish  xususiyatiga  ega  bo’lib, 
ular  tashqi  muhitga  yoki  qon  va  limfaga  quyiladi.  Hujayralarning  organizmni 
yashashi  uchun  kerak  bo’lgan  moddalarni  ishlab  chiqarish  xususiyati  sekretsia 
deyiladi va bu sekretor epiteliy deyiladi.  
 
Taraqqiyoti  va  vazifasiga  qarab  epiteliy  turli  tuzilishga  ega  bo’ladi  va  qayta 
tiklanish xususiyati bilan ajralib turadi.  

---

15 
 
 
 
Epiteliy  ko’p  qavatli (shoxlangan,  shoxlanmaydigan  va  o’zgaruvchan)  va bir 
qavatli  (silindrsimon,  kubsimon,  yassi)  bo’ladi.  Ko’p  qavatli  yassi  shoxlangan 
epiteliy teri ustini qoplaydi va epidermis deyiladi.  
 
Ko’zning shox pardasi, og’iz bo’shlig’i va qizilo’ngachning shilliq pardasini 
ko’p qavatli yassi shoxlanmagan epiteliy bilan qoplangan. 
 
O’zgaruvchan epiteliy  siydik ayiruv a`zolarining shilliq pardasini, bir qavatli 
silindrik epiteliy oshqozon va nafas yo’llari shilliq pardasini qoplab turadi. 
 
 
 
 
 
 
 
     2-rasm.   Epiteliy to‘qimasi