B mengliyev, G. Tojiyeva



Download 2,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/301
Sana23.01.2022
Hajmi2,83 Mb.
#406177
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   301
Bog'liq
tilshunoslikka kirish b.mengliyev, g.tojiyeva

(qop), ic/ish (ish), at (ot ), qol (qo`l) va hokazolar predmetlarning nomini atab, ot so`z turkumiga kiradi hamda birlikdagi, bosh kelishikdagi 
so`zlar qatorini hosil qiladi
3
.  
  Aq, sari, qara, biyik, (baland) o`zaklari statik belgini ifodalab, sifat so`z turkumini tashkil qiladi.  Endi (endi), burun, en (eng) 
kabilar, deydi olim,  belgining belgisini ifodalab, ravish kategoriyasiga kiradi.  Bir, eki  (ikki), uch/ush (uch) tort ,(to`rt)  kabilar sonlardir. 
O`ay!  Iq!  Maa!  undov  va  taqlidlar,  uchin/ushin,  deyin  (-gacha)  kabilar  ko`makchilar,  -g`u  (-ku),  -ma/me  (-mi)  (so`roq  yuklamasi)  – 
yuklamalar hamda hem, biraq boglovchilar hisoblanadi. Turkiy tillarda fe’llar ham o`ziga xos tabiatga ega, ya’ni ular yasalish xususiyatiga 
ega: tashla, angla, bilim, qapshiq (qopchiq- qop va kichraytirish shakli –chiq/-shiq.) Turkiy tillarda fonetik struktura- o`zak morfemalardagi 
3  tovushli  tarkib  bilan  ajralib  turadi.  Har  bir  o`zak  –undosh  +  unli+  undosh  tartibidagi  yopiq  bo`gindan  iborat  (cgc).  Ikki  tovushli,  bir 
tovushli  o`zaklar  turkiy  tillarda  kam  uchraydigan  istisnolikdir,  ular  aslida  3  tovushli  tarkibning  tarixan,  fonetik  jihatdan  qisqargan 
ko`rinishidir. 3 tovushdan ko`p so`zlar boshqa tillardan o`zlashgan hisoblanadi.  
Turkiy tillarga xos bo`lgan gap qurilishi [WPm] qolipi asosida voqelanadi.  Предикатив bog`lanish [Pm] (predikate-kesim, m  – 
shaxs/son, zamon, mayl, modallik) orqali yuzaga chiqadi. So`z birikmasi  –gap kengaytiruvchilari yoki so`z kengaytiruvchilaridan iborat 
bo`lishi  mumkin.  Mana  shu  sintaktik  xususiyat  barcha  turkiy  tillar  uchun  xos  bo`lib,  bu  oilani  boshqa    tillardan,  ulardagi  grammatik 
xususiyatlardan keskin farqlab turadi (chunonchi, Hind-yevropa tillarida gap birgina kesimning o`zidangina emas, balki ega va kesimning 
qat’iy ishtiroki va tartibi (egadan keyin albatta kesim keladi ) asosida tuziladi).   
                                   
 

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish