Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

diliçi dünya görüşünü
” öne sürmesi, kuşkusuz böyle bir sü-
reçin sonucudur. Bu ise, zaman akışı içerisinde, her dilin toplumsal  bir 
dizge  olarak  gerçekler  dünyasını  farklı  bir  şekilde  yansıttığı  görüşünü 
gündeme getirerek, bir yandan “çevrilemezlik” savının yeniden tartışılma-
sına yol açarken, öte yandan da dil ve toplum arasındaki ilişkiyi ortaya 
çıkarmıştır (Basnett & Mc Guire 1980: 13).  
Temelde insanların dünyayı içinde yaşadıkları topluma göre gördükleri 
düşüncesinden kaynaklanan “dil içi dünya görüşü” beraberinde, söz düz-
leminde de olsa, tüm dillerin temelinde bir düzenek saklı olup olmadığının 
araştırılmasına yol açtığı gibi, dilin ekinsel  bağlamda ele alınmasına da 
neden olmuştur. Kuşkusuz dillerin ekinsel bağlamda ele alınması, zaman 
akışı  içersinde  çevirilerde  erek  odaklı  yöntemlerin benimsenmesine  yol 
açmıştır. Whorf ve Sapir’in budunbilim alanında öne sürdüğü bu görüşler 
göstergebilim alanında Juri Lotman tarafından geliştirilerek dilin, model 
olarak  nesneler  dünyasıyla  ilgili  birincil  dizge  işlevine  ve  yazın/  sanat 
dünyasıyla ilgili ikincil dizge işlevi eklenmiştir. Dilin bu ikincil dizge iş-
levi ise, Whorf ve Sapir’in öne sürdüğü “çevrilemezlik” savına yola açan 
toplum ve dil ilişkisinin daha geniş bir bağlamda ele alınarak ekin-dil iliş-
kine yol açtığı gibi, “çevrilebilirlik” savını da beraberinde getirmiştir.  

---

 
73 
“Çevrilemezlik” savına çeviribilime dilbilim odaklı yaklaşan Catford’ 
un da değindiği görülür. O, “çevirilemezliği” dilsel ve ekinsel olarak iki 
düzlemde ele almıştır. Ona göre, “