Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

5.2. Wills ve Çeviribilim 
Wolfram  Wills’in  1982’de  yayımlanan 
The  Science  of  Translation: 
Problems and Methods 
yapıtı da dilbilim odaklı yaklaşımların bir sonucu-
dur. Kitap, Önsöz, Modern İletişim Aracı Olarak Çeviri, Geçmişte ve Gü-
nümüzde Çeviri Kuramı, Çeviribilimde Yöntembilimsel Sorunlar, Çeviri 
Süreci ve Yöntemleri, Metin Türü ve Çeviri, Çeviride Eşdeğerlik, Çeviri 
Sorunları,  Yabancı  Dilde  Doğru-Yanlış  Çözümlemesi,  Anadil,  Çeviri 
Eleştirisi ve Bilgisayar Çevirisi olarak toplam oniki bölümden oluşmuştur.  
Yazar oldukça geniş bir okur kitlesine seslenmeyi hedeflemiştir. Erek 
kitle sırasıyla, dilciler, dilbilimciler, yabancı dil ve çeviri eğitimi verenler 
ve çevirmenlerdir (agy.: 8). Kitap çeviri dersi ağırlıklı olarak yazılmıştır. 
Ne var ki, yukarıda sözü edilen erek kitleden de anlaşılacağı gibi, gerçekte 
dilbilimle  çeviribilim  arasında  bir  köprü  olarak  düşünülebilir.  Temelde 
kuramsal ve uygulama alanı olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Çevi-
riyi sadece uygulama alanıyla sınırlamayıp, kuramsal alana da yer vermesi 
ve böylece çeviribilime geçiş sürecini bilimsel olarak başlatması bakımın-
dan da önemlidir.  
Wilss, kitabının önsözünde çeviribilimi modern dilbilimin bir alt kolu 
olarak görerek, onu hem yapısal dilbilim, hem de üretimsel dilbilim anla-
yışından ayırmak istemiştir (agy.: 11). Kuşkusuz onun bu görüşü, gerçekte 
modern dilbilimin iletişim odaklı olmasından kaynaklanır. Wilss, Çeviri-
bilimi niçin özerk bir bilim dalı olarak ele alamayışını, eşsüremli-betim-
leyici çalışmaların eksikliğine ve bu bilim dalının kendi özerk gönderge 
çerçevesini kuramamasına bağlamıştır (agy.: 12). Yapısal ve üretimsel dil-
bilim anlayışına karşı çıkmakla birlikte, kitabını öncelikle dilbilimsel te-
mele  dayalı  olarak  sürdürmeyi  uygun  görmüştür.  Ne  var  ki,  dilbilimde 
geçmişteki  kuramların  tekdüzeliğini  ve  durallığını,  buna  karşılık  çeviri 
ediminin iletişime dayalı devingen sürecini gözönünde bulundurarak bi-
lişsel ve öznel yönü ağır basan kuramları kendine ölçüt almıştır. Bu şe-
kilde çeviri sürecinin öznel ve yoruma dayalı yönüne özellikle dikkati çek-
mek istemiştir. Ona göre, hem yapısal, hem de üretici dilbilim anlayışının 
temelde bir sisteme dayalı olması, buna karşın çeviri sürecindeki kararla-
rın dizgelilikten uzak, öznel kararlara bağlı olması, çeviribilimin yöntem-
bilimsel olarak gelişememesine neden olmuştur. Wilss, önsözünde çeviri-
bilimin bu dönemde kuramsal açıdan eksikliğini, yöntembilimsel eksikli-
ğine ya da tümevarımlı görgül yöntemler yerine, genelde yapısal dilbili-
min yöntemlerine başvurmasına bağlamıştır.  

---

 
106 
Çevirinin modern bir iletişim aracı olarak ele alındığı ikinci bölümde, 
çevirinin günümüz dünyasında askeri, siyasal, ekonomik açılardan ulusla-
rarası iletişimde oynadığı rol üzerinde durmakla kalmayıp, artık bireyin 
de kendi dünyasıyla yetinmediğini ve uzak çevresiyle bağlantı kurma ge-
reğini duyduğunu belirtmiştir. Bu nedenle, uluslararası Esperanto gibi ya-
pay bir dilin ya da İngilizce gibi ortak bir dilin uluslararası, özellikle de 
bireyler arası iletişimde yetersiz kalacağını vurgulayarak, 20. Yüzyılı "çe-
viri çağı" olarak nitelendirmiştir.