“Мактабгача ёшдаги боланинг нутқ маданиятини ўстиришда мтм ва оила ҳамкорлиги”

нутқида камчилиги бор” каби шикоятлари билан психологу логопедларга 
мурожаат қилишадилар, лекин бунинг асосий саабби билан қизиқмайдилар 
ва 
сабабчиси 
ўзлари 
эканликларини 
умуман 
хаёлларига 
ҳам 

---

келтиришмайдилар. Ваҳоланки, кичкинтойлар билан йўлда кета туриб ҳам 
уларни ҳар тамонлама ривжлантириш мумкин. Бирон предметнинг номини 
айтинг, масалан, этик. Кичкинтойлар эса этик нималар (шнур, замок, пошна, 
чарм ва ҳ.к.)дан иботар эканлигини топоши керак. Ёки машина (ғилдирак, 
эшик, ўриндиқ), дарё (балиқчи, сув, балиқ, соҳил ва ҳ.к.). 
Яна бир ўйин. Болалар билан кета туриб ёки ўтирганда, унга бир сўз 
айтасиз, у эса унинг ичида нима борлигини топиши керак. Масалан, уй. 
Уйнинг ичида нима бор? Жавон ёки телевизор. Сумка-кармон, кармон-пул ва 
ҳ.к. 
Болалар билан ўзига хос топошмоқ ўйинларини ўйниш ҳам яхши натижа 
беради. Бир ҳайвоннинг образини таърифланг: узун хуртуми, думи, катта-
катта қулоқлари бор. Агар бола бу ҳайвоннинг филлигини айтишга қийналса, 
унинг катта ҳайвон эканлигини ҳам айтиб ўтинг. Ёки “Тўртта оёғи, суянчиғи, 
ўриндиғи ҳам бор, бу нима?” деган савол беринг. У дарров бунинг у стул 
эканлигини айтади. Агар бола топошмоғингизга жавоб беришга қийналса, 
унинг ейиладиган нарсами ёки йўқми, қаерда бўлишини айтиб ўтинг. Сўнгра 
ўзига хос топишмоқларни болалар сизга айтиши, сиз эса уни топишингиз 
керак. 
3 ёшли болалар билан “Чапак-чапак” ўйинини ўйнаш мумкин.
Бир неча сўзларни айтинг, масалан, тоғтрача, кучукча, қалам, китоб ва 
ҳ.к. Жонли нарса айтилганда, болалар қарсак чалиши керак. Бу ўйинни яна 
бошқача усулда ҳам ўйнаш мумкин. Масалан, юмшоқ ёки қаттиқ нарсанинг 
номи айтилганда чапак чалиниши керак. Сўзларни бир гал сиз айтасиз, бир 
гал кичкинтойингиз. Ўйинга яна бошқалар ҳам қўшилиши мумкин. Шунда 
ўйин янада қизиқарлироқ бўлади.