Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти


Kapital qurilish jarayoni bosqichlari



Download 3,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet121/258
Sana21.01.2022
Hajmi3,58 Mb.
#394022
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   258
Bog'liq
investitsiya-converted

Kapital qurilish jarayoni bosqichlari
 


136 
 
texnik-muhandislik ishlariga tayyorgarlik ko‘rish. Har bir yo‘nalish o‘zining maqsad 
va  vazifalariga  ega.  Texnik-iqtisodiy  tadqiqotlar  jarayonida  kelgusi  ob’ektning 
(qurilishi mo‘ljallangan ob’ektning) asosiy texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari aniqlanadi 
va  qurilishni  amalga  oshirishning  iqtisodiy  jihatdan  maqsadga  muvofiqligi 
baholanadi. Loyihalashtirish bosqichida ob’ektning konstruktiv yechimlari, qurilishni 
tashkil  etishning  usullari  va  ishlab  chiqarish  texnologiyasi  ishlab  chiqiladi. 
Shuningdek,  qurilishning  smeta  qiymati  aniqlanadi.  Unday  keyin  qurilish  uchun 
texnik-muhandislik tayyorgarlik ishlari amalga oshiriladi. 
Qurilishni amalga oshirish bosqichida qurilish maydonida qurilish jarayonining 
barcha  texnologik  elementlari  qo‘shiladi.  Bunda  qurilish  ishlab  chiqarishidagi  jami 
harajatlar,  bino  va  inshootlarning  moddiy-mulkiy  elementlari  bo‘yicha  harajatlari 
shakllantiriladi.  Qurilish  ishlab  chiqarishining  barcha  elementlarining  o‘zaro 
aloqadorligini  yaxshilash  uchun  qurilish  mahsulotini  barpo  etish  texnologiyasi 
(mehnat predmetlarining (beton, g‘isht, temir, tosh va boshq.) sifat o‘zgarishlari bilan 
tavsiflanuvchi  qurilish  jarayonlarini  olib  borishning  usullari  va  vositalari)  ishlab 
chiqiladi.  Qurilish  jarayoni  qurilish  maydonida  amalga  oshiriluvchi  asosiy, 
qo‘shimcha  va  xizmat  qiluvchi  texnologik  operatsiyalarning  jami  o‘zaro  aloqalarini 
anglatadi, o‘zaro aloqalar natijasida qurilish mahsuloti yaratiladi. 
Qurilish  ob’ektini  foydalanishga  (ekspluatatsiyaga)  topshirish  bosqichida 
qurilib  bitkazilgan  ob’ektlar  ishga  tushiriladi  va  tayyor  mahsulot  sifatida 
buyurtmachiga  topshiriladi.  Takror  ishlab  chiqarishning  uch  bosqichi  kapital 
qo‘yilmalar  aylanishining  uch  bosqichiga  muvofiq  keladi:  1)  qurilish  –  asosiy 
fondlarni  barpo  etish  shakli  sifatida;  2)  qurilish  mahsulotining  asosiy  fondlarga 
aylanishi  shakli  sifatida;  3)  pul  mablag‘larini  mahsulotga  aylantirish  maqsadida 
takror ishlab chiqarishning navbatdagi bosqichiga tayyorgarlik ko‘rish.  
Ishlab  chiqarish  ob’ekti  qurilishining  davomiylik  sikli  qurilish  maydonini 
rejalashtirishdan  boshlab  to  uni  ishga  tushirishgacha  (ekspluatatsiya)  bo‘lgan  oraliq 
vaqtni  (davrni)  ifodalaydi.  Kapital  qurilish  tizimida  investitsiya  jarayonlarining 
asosiy  qatnashchilari  sifatida  investorlar,  buyurtmachilar,  quruvchilar,  pudratchilar, 
loyihalashtiruvchilar  ishtirok  etadi.  Investor  –  o‘z  mablag‘larini,  qarzga  olingan  va 
jalb  etilgan  mablag‘larni,  mulkiy boyliklarni va  ularga  doir  huquqlarni,  shuningdek, 
intellektual 
mulkka 
doir 
huquqlarni 
investitsiya 
faoliyati 
ob’ektlariga 
investitsiyalashni  amalga  oshiruvchi  investitsiya  faoliyati  sub’ekti  hisoblanadi. 
Investor  huquqiy  jihatdan  investitsiya  natijalariga  o‘zi  egalik  qiladi.  U  kapital 
qo‘yilmalarni  joylashtirish  sohalarini  o‘zi  tanlaydi,  qurilayotgan  ob’ekt  uchun 
shartnoma shartlarini ishlab chiqadi, investitsiya jarayoni qatnashchilari bilan moliya-
kredit  munosabatlarini  amalga  oshiradi.  Buyurtmachi  –  ob’ekt  qurilishi  bo‘yicha 
boshqaruvni va tashkiliy masalalarni (texnik-iqtisodiy asosnomani ishlab chiqishdan 
to  ob’ektni  ishga  tushirishgacha  yoki  ekspluatatsiyaga  topshirishgacha)  zimmasiga 
oluvchi  yuridik  yoki  jismoniy  shaxslardir.  Tugallanmagan  qurilishning  mulkdori  u 
buyurtmachiga  topshirilguncha  va  uning  haqi  to‘languncha  pudratchi  hisoblanadi. 
Agar  pudrat  ob’ekti  nobud  bo‘lsa  yoki  shikastlansa,  ob’ekt  qabul  qilib  olingunga 
qadar  uning  tasodifan  nobud  bo‘lish  yoki  tasodifan  shikastlanish  xavfi  pudratchi 
zimmasida  bo‘ladi.  Bajarilayotgan  ishlarning  xavfsizligi  uchun  pudratchi  javobgar 
bo‘ladi.  Agar  shartnomada  taraflar  boshqacha  tartib  va  shartlarni  belgilab  qo‘ygan 
bo‘lmasalar,  shartnomada  nazarda  tutilgan  ob’ektni  yoki  ishlar  majmuini  pudratchi 
o‘z  hisobidan  sug‘urtalashi  shart.  Kapital  qurilishda  loyihalashtirish  qurilishga 


137 
 
tayyorgarlik  ko‘rish  bosqichi  hisoblanadi.  Qandaydir  ob’ektni  (korxona,  bino, 
inshoot) qurish uchun, eng avvalo, uni loyihalashtirish zarur bo‘ladi. 
 

Download 3,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   258




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish