1-ma’ruza leksikologiya, uning ob’ekti, turlari, vazifalari. O‘zbek tili lug‘at tarkibining ma’no jihatidan tavsifi reja: Leksikologiya, uning obyekti, vazifalari

II. Hozirgi lug`aviy ma’nolar

til taraqqiyotining hozirgi davriga mansub

ma’nolardir. Bu ma’nolar

bir ma’nodan boshqa ma’noning o`sib chiqishi

nuqtai

nazaridan ikki turga bo`linadi:

1. Bosh ma’no

ko`p ma’noli leksemalarning o`zaro bog`langan barcha ma’nolarini

birlashtiruvchi ma’nodir. Bu ma’no odamning esiga keladigan birlamchi ma’nodir.

Izohli lug`atda

uzmoq

leksemasining quyidagi ma’nolari berilgan: a) “kuch bilan

tortib, yulqib butundan ajratmoq, butunni qismga bo`lmoq”

(ipni uzmoq);

b)

palak, novda yoki tupidan ajratib olmoq

(uzum uzmoq);

d) kesib qirqib joyidan

bo`lak qilmoq

(boshini uzmoq);

e) turgan, yopishgan joyidan ajratmoq (boshini

yostiqdan uzmoq); f) davom qildirmaslik, to`xtatmoq

(suhbatni uzmoq);

g) qarzni

to`lamoq

(yegan oshlarini uzmoq);

h) qattiq tishlamoq yoki chaqmoq

(Itning ishi

uzmoq…);

i) qattiq ta’sir qilib, azob bermoq

(gap bilan uzmoq);

1-ma’no

(ipni

uzmoq)

mazkur leksemaning bosh ma’nosidir, chunki qolgan barcha ma’nolar shu

ma’no bilan bog`langandir.

Bosh

ma’no o`z navbatida