Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

191
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
joriy  etish  borasida  jiddiy  qadamlar  tashlandi.  Endigi  vazifa  -  chuqur  tarkibiy 
islohotlar  orqali  uzoq  muddatli  barqaror  o‘sishning  poydevorini  yaratishdan 
iborat. Shularni inobatga olib, keng qamrovli ishlarni amalga oshiramiz”.
Bu  borada  amalga  oshirilayotgan  islohotlardan  biri  –  kambag‘allikni 
qisqartirish  masalasi  eng  dolzarb  masala  hisoblanadi.  Bunda  prezidentimiz 
Shavkat Mirziyoyev kambag‘allik masalasi kredit, ijtimoiy nafaqa yoki uy berish 
bilan  o‘z-o‘zidan  hal  bo‘lib  qolmasligini,  buning  uchun  ta’lim,  sog‘liqni  saqlash, 
kasb-hunarga o‘qitish, ichimlik suvi, energiya va yo‘l infratuzilmasi bilan bog‘liq 
kompleks muammolarni hal etib borish kerakligini ta’kidladi. 
Fuqarolar  o‘rtasida  jumladan,  xotin-qizlarning  “ayollar  daftari”ga 
kiritilganlarni  kambag‘allikdan  chiqarish  bo‘yicha  “motivatsiya,  ko‘nikma  va 
moliyaviy  ko‘mak”  tamoyili  asosida  yangi  mexanizm  joriy  etildi.  Shuningdek, 
uch  bo‘g‘inli  mahallabay  ishlash  tizimi  yo‘lga  qo‘yildi.  Bu  tizim  bo‘yicha 
prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev 2021-yil 26-yanvardagi yig‘ilishda mutassaddi 
xodimlarga  qator  ko‘rsatmalar  bergan  edi.  Jumladan,  hokimlar  va  sektor 
rahbarlariga  “ayollar  daftari”ga  kiritilgan  xotin-qizlar  muammolarini  hal 
qilish,  tikuvchilik,  hunarmandchilik,  kasanachilik,  parrandachilik  va  ekin 
maydonlaridan  yer  ajratish  orqali  ularning  bandligini  ta’minlash  bo‘yicha 
ko‘rsatmalar berildi. Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi, Savdo-sanoat 
palatasiga  tadbirkor  bo‘lish  istagini  bildirgan  “ayollar  daftari”dagi  70  mingga 
yaqin xotin-qizlarni biznes va mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan kasblarga 
o‘qitish vazifasi topshirildi.
 
Shuningdek,  2021-yilda  mamlakatimiz  iqtisodiyoti  kamida  5  foiz  oʻsishi 
maqsad  qilingan.  Biroq,  pandemiya  sharoitida  global  iqtisodiyotdagi  noaniqlik 
uzoq davom etishi mumkinligi iqtisodiy oʻsishning qoʻshimcha zaxiralarini topish 
va  safarbar  qilishni  talab  etmoqda.  Bu  jarayonda  xotin-qizlarning  bandligini 
ta’minlash ham dolzarb masala sifatida yuzaga chiqdi. Shu bois, Prezidentimiz 
barcha  darajadagi  rahbarlarga  oʻz  sohasi  boʻyicha  mahallalardagi  holatni 
oʻrganish,  “oʻsish  nuqtalari”ni  aniqlab,  ularni  rivojlantirish  vazifasini  qoʻydi. 
Iqtisodiy kompleks vakillarini mahallaga tushirib, vertikal tizimni, barcha organlar 
faoliyatini oʻzaro muvofiq yoʻlga qoʻyish orqali ishsiz fuqarolar, jumladan, xotin-
qizlar o‘rtasidagi ishsizlikning oldini olish, bandligini ta’minlash maqsadida, ularni 
mehnat bozorida xaridorgir bo‘lgan kasb-hunarga o‘qitish kerakligi taʼkidlandi.
Yig‘ilishda  belgilangan  vazifalarni  amalga  oshirish  yuzasidan  O‘zbekiston 
Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  2021-yil  3-fevralda  “Mahallabay”  ishlash 
tizimini  amaliyotga  joriy  etish  va  aholining  tadbirkorlik  tashabbuslarini  yanada 
qo‘llab-quvvatlash  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”  qaror  qabul  qildi.  Qarorga  ko‘ra 

---

192
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI 
 
MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI 
BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI
mamlakatimizda  har  bir  mahallada  quyidagi  ustuvor  yo‘nalishlarni  nazarda 
tutuvchi yangicha ishlash tizimi joriy etildi:
-  oilalarning  daromad  manbalarini,  shu  jumladan,  tomorqa  yerlardan 
foydalanish  hamda  daromadli  mehnatga  bo‘lgan  intilishi  va  ehtiyojlarini 
“xonadonbay” o‘rganish;
-  band  bo‘lmagan  aholining,  ayniqsa,  ishsiz  yoshlar  va  xotin-qizlar 
muammolarini  o‘rganish  orqali  ularni  kasb-hunar  va  tadbirkorlikka  o‘rgatuvchi 
kurslarga  yo‘naltirish  va  mehnat  faoliyati  bilan  shug‘ullanishga  amaliy 
ko‘maklashish;
-  yoshlarning  tadbirkorlik  tashabbuslari  va  startap  g‘oyalarini  yanada 
qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan kreditlar ajratish;
-  mahallalarning  “o‘sish  nuqtalari”ni  (ixtisoslashuv  yo‘nalishlarini)  aniqlash 
va  yangi  tadbirkorlikni,  shu  jumladan,  “drayver”  loyihalarni  amalga  oshirishda 
tashabbuskorlarga ko‘maklashish va shu orqali iqtisodiy o‘sishni ta’minlash;
-  mavjud  imkoniyatlarni  (bo‘sh  turgan  binolar,  foydalanilmayotgan  yer 
maydonlari  va  bandlikning  an’anaviy  sohalari)  o‘rganish  va  ulardan  samarali 
foydalanish  orqali  joylarda  tadbirkorlik,  investitsiyaviy  va  raqobat  muhitini 
yaxshilash;
-  samaradorlik  va  daromadlilik  tamoyillaridan  kelib  chiqib,  tadbirkorlarga 
sifatli  xizmat  ko‘rsatish,  maslahat  berish  va  biznes-rejalarni  tayyorlash  uchun 
banklarning  quyi  bo‘g‘in  xodimlarini  to‘liq  qayta  tayyorlash  orqali  mijozga 
yo‘naltirilgan xizmat ko‘rsatish (“mijozbay” ishlash) tizimini takomillashtirish;
-  joylarda  tadbirkorlik  faoliyatini  amalga  oshirishga  to‘siq  bo‘layotgan  (yer 
ajratish,  qurilish  uchun  ruxsat  berish,  turli  xil  faoliyatlar  uchun  litsenziya  olish, 
bo‘sh  bino  va  yer  maydonlarini  tadbirkorlik  uchun  ajratish,  kommunikatsiya 
tizimlariga ulanish) muammolarni tezkorlik bilan hal etish.
Aholi  o‘rtasida  kambag‘allikni  qisqartirishning  me’yoriy-huquqiy  asoslari 
ham  ishlab  chiqildi.  Endilikda  kambag‘allik  domiga  tushib  qolgan  fuqarolar, 
jumladan,  xotin-qizlarning  kambag‘allikdan  chiqib  ketishi  uchun  eng  muhim 
omil  -  bu  insonning  intilishi,  o‘z  kuchiga  tayangan  holda,  aniq  maqsad  sari 
harakati  bo‘lishi  kerak.  Shu  maqsadda  2021-yili  mahallalarda  aholini  kasb-
hunarga  o‘qitish  bo‘yicha  mingdan  ziyod  markazlar  tashkil  etildi.  Bunda  kasb-
hunarga o‘qitilgan har bir shaxs uchun o‘quv markazlariga 1 million so‘mgacha 
subsidiya berilib, buning uchun budjetdan 100 milliard so‘m ajratildi. 
O‘quv kurslarini tamomlab, o‘z biznesini boshlamoqchi bo‘lgan fuqarolarga 
asbob-uskuna  xarid  qilish  uchun  7  million  so‘mgacha  subsidiyalar  berildi. 
Shuningdek,  har  bir  tumanning  imkoniyati  va  rivojlanish  yo‘nalishidan  kelib 

---