Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

193
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
chiqib, dehqonchilik bilan shug‘ullanadigan oilalarga 10 sotixdan 1 gektargacha 
yer  maydonlari  ajratiladi.  Ehtiyojmand  aholi  bandligini  ta’minlashga  Bandlikka 
ko‘maklashish  hamda  Jamoat  ishlari  jamg‘armalaridan  500  milliard  so‘m 
yo‘naltirildi.
Xotin-qizlarni  mehnat  bozorida  talab  yuqori  bo‘lgan  zamonaviy  kasb-
hunarlarga  o‘rgatish,  ularda  tadbirkorlik  ko‘nikmalari  va  mehnatsevarlik 
fazilatlarini  shakllantirish  hamda  tashabbuslarini  ro‘yobga  chiqarish,  ish  va  uy-
joy  bilan  ta’minlashga  ustuvor  ahamiyat  berilmoqda.  Bu  borada  prezidentimiz 
SH.Mirziyoyev  “Agar  katta  avlodning  bilimi  va  tajribasini,  uzoqni  ko‘ra  olish 
fazilatlarini,  yoshlarimizdagi  g‘ayrat-shijoat,  mardlik  va  fidoyilik  bilan  birlashtira 
olsak, ko‘zlagan marralarga albatta etishamiz” -degan edi.
Xotin-qizlar bandligini ta’minlash maqsadida ularning oliy ta’lim olishi uchun 
alohida  e’tibor  qaratilmoqda.  2021-yildan  boshlab  oliy  ta’limga  ajratiladigan 
davlat  grantlari  soni  kamida  25  foizga  oshirilishi  ko‘zda  tutilmoqda.  Oliy  o‘quv 
yurtlariga  qabul  qilishda  ehtiyojmand  oilalar  qizlari  uchun  grantlar  sonini  2 
barobarga ko‘paytirib, 2 mingtaga yetkazish, a’lo baholarga o‘qiyotgan, ijtimoiy 
himoyaga muhtoj qizlar uchun maxsus stipendiyalar joriy etiladi.
Yoshlar  tarkibiga  kiradigan  xotin-qizlar  o‘rtasida  bandlikni  ta’minlash 
va  tadbirkorlikni  qo‘llab-quvvatlash  masalasiga  katta  e’tibor  qaratilmoqda. 
2020-2021-o‘quv yilidan boshlab mamlakatimizda professional ta’lim tizimi joriy 
etildi. Professional ta’lim tizimida mehnat bozoridagi talab va xalqaro andozalarga 
mos yangicha kasb-hunar va mutaxassisliklar tayyorlashga yo‘naltirildi.
Professional  ta’limning  boshlang‘ich  darajasi  kasb-hunar  maktablarida 
kadrlar  tayyorlash  umumta’lim  muassasalarining  9-sinf  bitiruvchilari  hisobidan 
shakllantirilgan  guruhlarda  2  yillik  umumta’lim  va  mutaxassislik  fanlarining 
integratsiyalashgan dasturlari asosida kunduzgi ta’lim shaklida amalga oshiriladi. 
O‘rta  darajasi  kollejlarda  kadrlar  tayyorlash  Xalqaro  tasniflagichning  kamida 
3-darajasiga  mos  ta’lim  dasturlarini  tamomlagan,  “Hayot  davomida  ta’lim 
olish”  prinsipi  asosida  kamida  umumiy  o‘rta  ma’lumotga  ega  bo‘lgan  shaxslar 
hisobidan  kasblar  va  mutaxassisliklarning  murakkabligidan  kelib  chiqqan 
holda, 2 yilgacha muddatda kunduzgi, kechki va sirtqi ta’lim shakllarida davlat 
buyurtmasi hamda to‘lov-kontrakt asosida amalga oshiriladi.
O‘rta-maxsus  darajasi  texnikumlarda  kadrlar  tayyorlash  Xalqaro 
tasniflagichning  kamida  3  yoki  4-darajasiga  mos  ta’lim  dasturlarini 
tamomlagan,  “Hayot  davomida  ta’lim  olish”  prinsipi  asosida  kamida  umumiy 
o‘rta  ma’lumotga  ega  bo‘lgan  shaxslar  hisobidan  shakllantirilgan  guruhlarda 
kasblar  va  mutaxassisliklarning  murakkabligidan  kelib  chiqqan  holda,  2  yildan 

---

194
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI 
 
MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI 
BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI
kam  bo‘lmagan  muddatda  kunduzgi,  kechki  va  sirtqi  ta’lim  shakllarida  davlat 
buyurtmasi  hamda  to‘lov-kontrakt  asosida  amalga  oshiriladi  hamda  o‘rta 
maxsus ta’lim dasturlarini muvaffaqiyatli tamomlagan bitiruvchilar o‘z sohasiga 
mos bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha kirish imtihonlarisiz yakka tartibdagi 
suhbat  orqali  oliy  ta’lim  muassasalarida  2-kursdan  o‘qishini  davom  ettirish 
huquqiga ega bo‘ladi.
Joriy etilgan professional ta’limning afzalligi shundaki, kollej va texnikumlarda 
o‘qiydigan  talabalar,  jumladan,  xotin-qizlar  ishlab  chiqarishdan  ajralmagan 
holda, ta’limni ish bilan birgalikda olib borishi mumkin. Bu, ayniqsa, oilali ayollar 
uchun katta imkoniyatlar yaratadi.
Shuningdek,  2019-yil  7-martda  qabul  qilingan  “Xotin-qizlarning  mehnat 
huquqlari  kafolatlarini  yanada  kuchaytirish  va  tadbirkorlik  faoliyatini  qo‘llab-
quvvatlashga  oid  chora-tadbirlar  to‘g‘risida”gi  Prezident  qaroriga  binoan  2019-
yil  1-maydan  nodavlat  notijorat  tashkilot  maqomiga  ega  bo‘lgan  “Xotin-qizlar 
tadbirkorlik  markazlari”  tashkil  etildi.  Ushbu  markazga  bandlik  va  mehnat 
munosabatlari  vazirligi  bilan  hamkorlikda  uzoq  muddat  bola  parvarishlash 
ta’tilida bo‘lgan, mushkul iqtisodiy ahvolga tushgan ayollarni mehnat bozorida 
talab etilayotgan kasblar bo‘yicha qayta tayyorlash va ularning ishga joylashishiga 
ko‘maklashish,  tadbirkorlik  bilan  shug‘ullanish  istagini  bildirgan  ayollarni 
markazlarga jalb etish va tadbirkorlik faoliyatini tashkil etishga ko‘maklashish va 
boshqa vazifalar yuklatildi.
Tadbirkorlik bilan shug‘ullanish istagini bildirgan xotin-qizlar tuman (shahar) 
hokimi  va  tuman  (shahar)  xotin-qizlar  qo‘mitasi  tomonidan  shakllantiriladigan 
ro‘yxat asosida maxsus o‘qitish dasturi bo‘yicha o‘qitish belgilandi. 
Maxsus o‘qitish dasturlarini muvaffaqiyatli o‘zlashtirgan xotin-qizlar orasidan 
tegishli tuman (shahar) Xotin-qizlar qo‘mitasi raisi tavsiyasiga ko‘ra tadbirkorlik 
faoliyatini yo‘lga qo‘yish uchun 3 yildan ko‘p bo‘lmagan muddatga 6 oylik imtiyozli 
davr  va  yillik  8  foiz  stavkada  imtiyozli  kreditlar  hududlarda  aholi  bandligini 
ta’minlash  va  olilaviy  tadbirkorlikni  rivojlantirishni  kreditlash  tartiblari  asosida 
ajratildi.  Xotin-qizlarni  va  oilani  qo‘llab-quvvatlash  jamoat  fondi  tomonidan 
tijorat  banklariga  har  yili  ajratiladigan  100  milliard  so‘m  resurs  mablag‘lari 
ushbu imtiyozli kredit mablag‘larining manbasi etib hisoblanadi. Mazkur resurs 
mablag‘larining  kamida  50  foizi  qishloq  joylarida  istiqomat  qiladigan  xotin-
qizlarning biznesini rivojlantirishga yo‘naltirildi.
Xotin-qizlar tadbirkorlik markazlarining amalga oshirayotgan bu kabi ishlari 
ularni bandligini ta’minlashga ko‘maklashmoqda. Bu kabi amalga oshirilayotgan 
keng ko‘lamli islohotlar natijasida mamlakatimizda 2020-yilning oktyabr-dekabr 

---