A. Q. Q a y im o V aholi yashash joylarini

BOLALAR BO G ‘CHASI  HUDUDINI
 
KO‘KALAMZORLASHTIRISH
Bolalar 
bog‘chasi 
hududida 
quyidagi 
maydoncha 
va 
inshootlarni  joylashtirish  tavsiya  etiladi:  o ‘yinlar  uchun  umumiy 
maydoncha,  bolalar  uchun  aloxida  maydonchalar,  ayvoncha,  uxlash 
va  soyada  o ‘ynash  uchun  chorbog‘,  hayvonlar  burchagi,  sabzavot 
bog‘chasi,  meva -rezavor bog‘,  basseyn,  ho‘jalik xovlisi.
Hududning  balansi  taxminan  quyidagicha:  yashil  ekinzorlar 
60%,  maydonchalar  -   20%,  alleyalar  va  yo‘lakchalar  -   8%, 
inshootlar -   12%,  1  gektar  maydon  hisobiga -   150-180  ta  daraxt  va 
2000-2500 ta  buta ekiladi.  Maydonning tashqi  chegarasida daraxt va 
butalardan  ikki  qatorli  qilib  himoya  ekinzorlari  barpo  etiladi. 
Bolalar  maydonchalarini  o ‘zaro  ajratishda  balandligi  1,2  metr 
b o iad ig an   uch  qatorli  yashil  to ‘siqlardan  foydalaniladi.  Maydon- 
chalarni  soyalatish  uchun keng,  qalin shox-shabbali  daraxtlar ekiladi 
(yashil  to ‘siqlar  qatorida  yoki  maydonchaning  o ‘zida),  shuningdek, 
o ‘simliklar chirmashib o ‘sadigan ustunlar yasaladi.  Bolalar maydon- 
chalaridagi  quyoshli  va  soya  joylar  nisbati  shunday  taqsimlanishi 
kerak-ki,  soyalatilgan  joylar  ertalabki  vaqtda  umumiy  ochiq 
maydonning  1/3,  kechki  paytda  esa  -   yarmidan  ko‘p  boMmagan 
qismini  egallashi  lozim.  Janubi-g‘arbiy  va  janub  tomondagi 
oynalarni  va  devorlarni  keng  shox-shabbali  daraxtlar  bilan 
soyalatish  maqsadga muvofiqdir.
Gullar  binoga  kirish  oldida,  ota-onalar  kutish  joylarida 
badantarbiya  va  umumiy  o ‘yin  maydonchalari  oldida  ekiladi.  Bir 
yillik  gullarni  yo‘lakchalar  yoniga  ekish  maqsadga  muvofiq,  bunda 
bolalar gullarga  suv quyishlari  mumkin.  Ko‘p  yillik gulli  o ‘simliklar 
asosan guruhlab gazonga ekiladi.

---

Hayvonlar  va  qushlar  uchun  maydoncha,  shuningdek,  xo‘jalik 
hovlisi  maydonning  ichkari  qismiga joylashtiriladi  hamda  daraxt  va 
butalar bilan  ajratiladi.  Rejalashtirilgan  barcha  qismlar  bir-biri  bilan 
o'zaro  1,5  metr  kenglikdagi  yoMakchalar  bilan  boglanadi.  Daraxt 
va  butalarning  turlari  rang-barang  bo‘lishini  nazarda  tutish  lozim, 
chunki  bunda  bolalarning  o ‘simlik  dunyosi  bilan  tanishish  imkoni 
tug‘ iladi.  Shuningdek,  ular  tarkibida  ko‘p  yillik  va  uzoq  vaqt 
gullaydigan  bir  yillik  o ‘simliklar  ko‘proq  boMishi  lozim.  Zaharli 
bargli  va  mevali  o ‘simlikiar  masalan,  sumax  (tatun),  tikanli 
o ‘simliklar  (gledichiya,  jiyda)  hamda  hududni  ifloslantiruvchi 
(terak,  zarang,  chinor,  daraxtlarning  onalik  o ‘simliklari)  daraxt  va 
butalar safidan  chiqarib tashlanadi.  Bolalar bog‘chasida  ekish  uchun 
fitonsidlik  xususiyatlariga  ega  boMgan  o ‘simliklarni  (virgin  archasi, 
qrim  qarag‘ayi,  yapon  saforasi  va  boshqalar)  hamda  havoni  ionlash- 
tiruvchi  (qanotchali  eman,  soqolli  qayin  va  boshqalar)  daraxtlarni 
ekish alohida muhim ahamiyatga ega.
Savollar:
1.  Bolalar  bog‘chasi  hududidagi  yashil  ekinzorlar  qanday 
vazifani  bajaradi?
2.  Bolalar bog‘chasi  hududining balansi qanday bo‘ladi?
3.  Bolalar  bog‘chasi  hududiga  qanday  daraxtlarni  ekish  tavsiya 
etiladi?