Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим

Она тили ўқитиш методикасининг текшириш методлари 
 

---

Амалий фанлар учун амалиёт муҳим рол ўйнайди. Она тили ўқитиш мегодикаси ҳам амалий 
фанлар сирасига киради. Ҳар қандай амалий хулосалар ишонарли бўлиши, юқори илмий даражада 
яъни ва пухта, асосли бўлнши лозим. Методика тавсияларини ҳам юқори савияда, илмий 
даражаси, назарий тасдиқланиши текшириш методларининг пухта ўтказилишига боглиқ. 
Текшириш методлари 2 хил: 
1. Назарий текшириш методлари. 
У қуйидагиларга татбиқ этилади 
1.Бирор ҳодисанинг методик асосини, бошқа боглиқ, фанларни ўрганиш, қўйилган гипотезани 
аниқлаш, изланишнинг асосий йуналишини белгилаш учун. 
2.Масала тарихини ўрганиш, чет эл мактаб тажрибаларини ўрганиш, мавзуга доир 
адабиётларни ўрганиш, тажрибани таҳлил қилиш, масаланинг исботланган ва ҳал қилинмаган 
ўринларини аниқлаш, илгариги тажриба билан ҳозирги ахволни таққослаш, ҳозирги кун талаби 
билан баҳолаш. 
3. Бир-бирига яқин фанларнинг текшириш методларини, олимларнинг текшириш ишлари 
тажрибасини ўрганиш, қулай методларни танлаш, ўзининг янги экспериментал методикасини 
яратиш, материалларни тайёрлаш мақсадида. 
4.Емперик йул билан олинган материалларни таҳлил қилиш ва умумлаштириш, 
ўқитувчиларнинг иш тажрибасини ўрганиш эксперимент натижасини таҳлил қилиш, амалий 
тавсияномаларни шакллантириш учун. 
2.Емпирик метод: 
1.Бу 
метод 
ўқитувчиларнинг 
иш 
тажрибасини 
ўрганиш,янгиликларини 
танлаш.умумлаштириш,баҳолаш ва оммалаштириш, ўқитувчи ва ўқувчилар фаолиятининг 
даражасини аниқлаш мақсадида ўтқазилади; 
2.Ўқувчиларни ўқитиш жараёнини мақсадга мувофик кузатиш (дарс, унинг бирор қисмини, 
ўқувчилариинг жавоби, ҳикоясини, ёзма ишини текшириш), ўқитувчи ва ўқувчиларини анкета 
орқали текшириш кабилар қайд этилади. 
3.Експеримент методи ҳозирги кунда кенг тарқалган. Унда дедуктив йулдан борилади. 
Экспериментда 2 та синф танланади. Бири эксперимент синф, иккинчиси контрол синф. 
Эксперимент синфда янги метод, янги дарслик. Янги ишланмадан фойдаланилса, контрол синфда 
амалдаги метод, дарслик, ишланмадан фойдаланилади. Иккинчи марта синфлар алмаштирилади. 
Ҳар икки ҳолда ҳам натижа юқори бўлса, демак, иш усули фойдали саналади. 
Експеримент вазифасига кўра 
1.Янги метод, янги дарсликнинг мувофиқлигини текшириш; 
2.Метод ёки қўлланманинг қай даражада фойдалилигини; 
3.Метод ёки (қўлланманинг мувофиқлигини ва самарадорлигини аниқлаш учун 
ўтказилади. 
Експеримент натижасини чиқаришда баҳо нормасига бўйсунилади. 
Текшириш учун савол ва тотпиритслар:
1 .Назарий метод қай ҳолда татбиқ этилади?
2.Емпирик метод нима? 
3.Експеримент ўз вазифасига кўра неча турли бўлади? 4.Илмий текшириш босқичлари
ва унинг вазифаларини айтинг.