Toshkent davlat agrar universiteti botanikadan laboratoriya

Sklereid hujayralari.
 Har xil shaklga ega bo‘lgan o‘lik hujayralardan 
tashkil topgan, po‘sti ancha tekis suratda qalinlashgan (kollenximaga xos 
bo‘lmagan ravishda) armatura hujayralari sklereidlar deb ataladi. Sklereidlar 
toshsimon to‘qimalar deb ataladi. Mexanik to‘qima yog‘ochlangan po‘stli paren-
xima hujayralaridan iborat bo‘lib, teshikli naylar ko‘ndalangiga o‘tadi yonma yon 
joylashgan hujayralarning naylari o‘zaro bir-biriga ro‘para keladi. Shuning uchun 
bu hujayralar o‘rtasida yupqa o‘rta to‘siq parda orqali modda almashinish hodisasi 
ancha vaqtgacha davom etib turadi. Keyinchalik bu hujayralar ham o‘lib, bularning 
ichi butunlay bo‘shab qoladi yoki qo‘ng‘ir jonsiz massa bilan to‘lgan bo‘ladi. 
Sklereidlar nok va behi etida, o‘rik, shaftoli, olcha, olxo‘ri danaklarida hamda 
yong‘oq, pista po‘choqlarida uchraydi. Mexanik to‘qima asosan poya sirtida 
(bug‘doy poyasi, qovoq poyalarida)joylashgan bo‘lib, sinishiga eng ko‘p qarshilik 
ko‘rsatadi. Burchakli poyalarda labguldoshlar va boshoqdoshlar oila vakillarida 
mexanik to‘qima qirra bo‘ylab joylashgan bo‘ladi. Mexanik to‘qima ildiz 

---

 43
markazida joylashgan bo‘lib, ildizni uzilishiga qarshilik ko‘rsatadi va mustahkam-
ligini ta'minlaydi.