18-MA’RUZA
Pivo ishlab chiqarish jarayonlari va uskunalari
Reja:
1.
Pivo sharbatini tayyorlash.
2.
«Oxmelenie» - Kulmoqlash.
3.
Pivo sharbatini bijg‘itish.
4.
Esh pivo. Pivoni etiltirish.
Pivo past alkogollik, o‘ynoqi toza ichimlik; qulmokga xos xushbo‘y, yoqimli,
achiqrok ta’mga ega.
Xom ashyo: arpaning undirilgan va undirilmagan doni,qulmok, suv.
Tayyor pivo tarkibida:
Suv – 90%
Spirt – 2,8-6%
SO
2
– 0,3%
Ekstraktiv moddalar mikdori – 5,5-10%-ni tashkil etadi.
Undirilgan don omborlardan silliqlab beruvchi mashina bunkeriga to‘kiladi va
elektromagnit separatoridan o‘tkazib tozalangan solod tarozida tortilib, maydalash
mashinasiga yuboriladi. Arpa va solodni maydalashdan asosiy maqsad «Zatiranieda»
donni eritishdagi fizikaviy va kimyoviy jarayonlarni tezlatish va kechishini
osonlashtirish bilan ekstraktni hosil qiladigan eruvchan moddalarni suvga maksimal
darajada o‘tishini ta’minlash.
Undirilgan don va arpaning maydalanish darajasiga katta ahamiyat beriladi,
chunki urinish va ferment ta’sir qilish yuzasi unga bog‘liq bo‘ladi.
Solod maydalanganda qobikni saklab, uni buzmaslikka harakat qilinadi. Don
qobig‘ini ezilishi pivoni rangiga, ta’miga salbiy ta’sir ko‘rsatadi va donachalardan
tabiiy tuzilgan filtrlash qatlamini buzilishiga ham ahamiyati katta. Maydalangan
solodda sheluxa 15-18%, yirik krupa-yorma 18-22%, mayda yorma 30-35% va un
25-35%-ni tashkil etadi.
Drobilka-maydalash mashinasida maydalashdan oldin solod namlanadi.
Namlangan soloddan kobig‘i bo‘linmasdan to‘liq ajralib chiqadi va uning butunligi
saqlanadi. Ezilgan unni maydalangan darajasi donni xarakatlanish tezligiga va valslar
orasidagi masofaga bog‘lik.
«Zatiranie»-ni asosiy maqsadi solodni, qulmoqni tarkibidagi yuqori qiymatli
qismini, uni o‘rnini bosadigan moddalarni ekstraksiyalash va ulardan pivo suslosini
tayyorlash.
Fermentativ jarayonlarning o‘tish tezligi birdek saqlanib turilishi va kraxmal,
oqsilning parchalanishi natijasida hosil bo‘lgan mahsulotlar nisbati saklanishi lozim.
Suslo-sharbat tayyorlash uchun «Zatiranie» o‘tkazadigan apparatlarga solinadigan
maydalangan solod va boshqa don mahsulotlariga «zasыp»-deyiladi va unga kerak
bo‘lgan suv «naliv»- deyiladi.
«Naliv»-ning asosiy 2/3 qismi yanchilgan donga-«zasыp»-ga quyiladi va 1/3
kismi filtratsiyalanganda «drobinani» ekstratsiyalash uchun kiritiladi.
Aralashma-«zator» tayyorlashni maydalangan don mahsulotini iliq suv bilan
aralashtirishdan boshlanadi, doim aralashtirilib turgan holda 1 kg don mahsulotiga
o‘rta hisobdan 4-5kg suv quyiladi. Suvning sifati va yumshoqligi yaxshi zator
olishdagi ahamiyati katta. Suvdagi kalsiy ionlari erimaydigan cho‘kma hosil
bo‘lishiga olib keladi. Bu o‘z navbatida muhit rN-ni pasayishiga olib keladi. rN
o‘zgardi degan so‘z fermentativ jarayonlarni o‘tish tezligiga, to‘lik yuborilishiga
kraxmalni, oqsilni parchalanishiga va sharbatning ohirgi tarkibiga ham ta’siri katta.
SHuning uchun, suvga qo‘yilgan talab katta bo‘ladi va kerak bo‘lganda uni
yumshatish ishlovi o‘tkaziladi. Aralashmaga esa sut kislotasini qo‘shib, rN-ni
to‘g‘irlashga ruxsat berilgan.