Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M

 
13.3. Markaziy bankning funktsiyalari: emission funktsiya; 
“banklarning banki” funktsiyasi. 
Markaziy  bank  banknotalarni  muomalaga  chiqarish  bo`yicha  
monopol  mavqeiga  ega.  Bu  «banknota  yakka  hokimligi»,  deb  ham 
ataladi. 
Banknotalar 
mamlakat 
hududidagi 
hisob-kitoblarda 
cheklanmagan  miqdorda  qabul  qilinuvchi  yagona  to`lov  vositasidir. 
Markaziy  bankning  naqd  pullarni  berish  jarayonidagi  monopol 
mavqei,  uning  barcha  pul  massasining  hajmini,  shu  jumladan,  tijorat 
banklarining  hisob-raqamlaridagi  pul  mablag’larini  ham  nazorat 
qilishiga imkon beradi. 
O`zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  xaqidagi  qonunning 
34-38-  chi  moddalarida  Markaziy  bank  mamlakatda  muomalaga  pul 
chiqarish  huquqiga  ega  bo`lgan  monopol  bank  ekanligi  qayd  etilgan. 
SHu  nuqtai  nazardan,  u  muomaladagi  pul  massasining  barqaror 
ravishda aylanishiga javobgardir. 
Markaziy  bank  uchun  banknotalarning  xarid  qobiliyatini 
barqaror  darajada  saqlab  turish  muhim  ahamiyatga  ega.  Bu  esa,  eng 
avvalo,  muomaladagi  banknotalar  miqdorining  o`zgarishiga  bog’liq. 
Bu  holatni  hisobga  olgan  bir  qator  markaziy  banklar,  xususan, 
Germaniya  Markaziy  banki  rahbariyati  muomaladagi  naqd  pul 
massasini  tartibga  solishni,  kreditlash  hajmini  nazorat  qilish  bilan  bir 
                                                           
1
  Faure A.P.Central banking & Monetary Policy; An Introduction./Essence of central banking 
.2013.
 

---

227 
 
qatorda,  milliy  valyutaning  barqarorligini  ta`minlashning  muhim 
sharti, deb hisoblaydi.