Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari

Yordamchi  O’rnatish  bazasi 

deb  faqatgina  detalga  ishlov  berish  jarayonida  O’rnatish 

yuzasi  bo’lib  xizmat  qiladigan  va  uni  boshqa  yuzalari  bilan  birgalikda  yig’ilgan  mashina  ish 

bajarmaydigan  yuzasiga  aytiladi.  Bunday  yuzalar  sun’iy  O’rnatish  bazasi  ham    deb  yuritiladi. 

Mexanik ishlov berishda uz vazifasini bajargandan so’ng bu yuzalar kirkib yuboriladi. 

O’lchov  bazasi 

deb  Detalning  boshqa  yuzasini  joylashishini  ifodalovchi  o’lcham  uchun 

o’lchov boshi bo’lib xizmat qiluvchi yuzaga aytiladi. 

Yig’ish  bazasi

  deb  -  detalning  yig’ilgan  mashinada  boshqa  detallarga  nisbatan  holatini 

belgilovchi yuzasiga (yuzalar, chiziqlar, nuqtalar yig’indisi) aytiladi. 

---

 

 

2.1-rasm. Bazalar va ularni ko’rinishlari. 

a - shesternyalarning asosiy bazalari I, II, III; b – shponkali valning yordamchi bazalari I, 

II, III, 1-kushiladigan detal; v – detalning o’lchov bazasi A; g – juft yunaltiruvchi baza I; d – juft 

tayanch  baza  I;  1-  detal:  e  –  O’rnatish  aniq  (ayon)  baza  I,  yunaltiruvchi  kurinmas  baza  II, 

zagotovkaning  tayanch  kurinmas  bazasi  III,  1…6  –  tayanch  nuqtalar,  7  –  zagotovka,  8  –  uzi 

markazlovchi iskanja kiskichlari.