A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

37
HUJAYRA HAQIDAGI TA
’
LIMOT
II BO‘LIM
Hujayra qobig‘i, 
Sitoplazmatik membrana, 
Xromosoma (DNKning halqa 
molekulasi), 
Sitoplazmatik membrananing 
botiqlik hosil qilishi, 
Vakuola, 
Mezosoma (tashqi membrana 
zaxirasi), 
Fotosintezni amalga oshiruvchi 
membranalar to‘plami, 
Ribosoma; 
Xivchinlar. 
Prokariot hujayraning tuzilishi.
20- rasm.
1 
2
3
4
5
6
7
8
9
1
4
5
6
7
8
9
3
2
saxaridlar, yog‘lar, polifosfatlar to‘planadi. Bu moddalar, energiyaning tashqi 
manbalari to‘xtab qolgan vaqtda almashinuv jarayonlarida ishtirok etadi va 
hujayra hayotining davom etishiga imkon beradi.
odatda  bakteriyalar,  hujayrasining  ikkiga  bo‘linishi  bilan  ko‘payadi. 
Bakteriyalar  sporalar  hosil  qilish  xususiyatiga  ega.  Sporalar  odatda  ozuqa 
moddalari  yetishmaganda  yoki  muhitda  modda  almashinuv  mahsulotlari 
ko‘p to‘p langanda hosil bo‘ladi. Sporalar bakteriya hujayrasidan hosil bo‘la-
di.  Spora  hosil  bo‘lish  jarayoni  ona  hujayra  sitoplazmasining  bir  qismini 
ajralishi bilan boshlanadi. Ajralgan qism xromosomaga ega bo‘lib, membra-
na va qalin hujayra qobig‘i bilan o‘ralgan (38- betdagi 21- rasm).
Bakteriyalarning sporalari juda hayotchan bo‘ladi. Quruq holatda ular 
hayotiylik  xususiyatini  yuz,  hatto  ming  yillar  davomida  saqlab  qoladi. 
Haroratning keskin o‘zgarishi ham sporalarga ta’sir ko‘rsatmaydi.