A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

Mendelning uchinchi qonunini 
quyidagicha izohlash mumkin: ikki yoki undan ortiq juft muqobil belgilari 
bilan farq qiladigan ota-ona organizmlar o
‘
zaro chatishtirilganda, genlar 
va unga mos belgilar bir-biridan mustaqil holda irsiylanadi.
Mendel  qonunlaridan  foydalanib,  ajralishning  bir  muncha  murakkab 
A   sariq rang;  
a    yashil rang; 
B    donning silliq shakli; 
b    donning burishgan shakli.
Gametalar
Gametalar
Sariq silliq
Sariq 
silliq
Sariq silliq
Sariq silliq
Sariq silliq
Sariq silliq
Sariq silliq Sariq silliq
Sariq
burishgan
Sariq silliq
Sariq
burishgan
Sariq silliq
Yashil  silliq
Yashil silliq
Sariq silliq
Sariq
burishgan
Yashil  
burishgan
Yashil  silliq
aabb
59­ rasm.
No
‘
xat  o
‘
simligida 
don rangi va shaklining 
irsiylanishi: 
Gametalar
Game­
talar
AABB
AaBb
Yashil burishgan

---

113
GENETIKA  ASOSLARI
V BO‘LIM
hollarini  uch,  to‘rt  va  undan  ham  ko‘proq  juft  belgilari  bilan  farq  qiladi­
gan duragaylardagi ajralish hollarini ham tushunib olsa bo‘ladi. Agar ota­
ona  organizm  bir  juft  belgisi  bilan  farq  qilsa,  ikkinchi  bo‘g‘inda  ajralish 
3:1, didu­ragay chatishtirishda esa 9 : 3 : 3 : 1 nisbatda ajralishi kuzatila­
di.  Duragaylarda  hosil  bo‘ladigan  gametalarni  hisoblab  topish  mumkin. 
Poliduragaylardagi  gametalarning  umumiy  sonini  hisoblash  formulasi 
—  2
n
, 
n
  —  genotipdagi  geterozigota    juft  genlarning  soni  (Aa)  duragay­
da  ikki xil 2
1
 gameta; AaBb  duragayda   esa  to‘rt xil 2
2
 tipdagi gameta  
hosil bo‘ladi. 
AaBbCc — triduragayda  sakkiz xil 2
3
 tipdagi gameta  hosil bo‘ladi.