A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin


Nasldan naslga o‘tishning sitologik asoslari



Download 5,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/244
Sana14.01.2022
Hajmi5,84 Mb.
#363449
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   244
Bog'liq
biologiya. 9-sinf (2014, a.zikiryayev, a.to'xtayev)

Nasldan naslga o‘tishning sitologik asoslari.
Mendel gametalar sofligi gipotezasini ta’riflab bergan vaqtlarda  mitoz 
haqida,  gametalarning  rivojlanishi  va  meyoz  to‘g‘risida  hali  hech  narsa 
ma’lum  emas  edi.  Hozirgi  vaqtda  sitologiya  yutuqlari  tufayli  Mendel 
qonunlari mustahkam sitologik asosga ega bo‘lib qoldi.
O‘simliklar va hayvonlarning har birida xromosomalar ma’lum bir mi­
qdorda bo‘ladi. Oson bo‘lishi uchun faraz qilaylik: o‘rganayotgan organiz­
47- §.  Nasldan naslga o‘tishning sitologik asoslari


110
GENETIKA  ASOSLARI
V BO‘LIM
mimizda  atigi  bir  juft  xromosoma,  genlar  esa  shu  xromosomaning  qism­
lari  bo‘lsin.  Juft  genlar  gomologik  xromosomalarda  joylashgan.  Meyozda 
gomologik  xromosomalarning  har  bir  jufti  gametalarda  bittadan  qolishini 
tushunish oson, modomiki, shunday ekan, gametalarda har bir juftda bit­
tadan  gen  qoladi.  Monoduragay  chatishtirishda  belgilarning  ajralishining 
sitologik  asoslari  shundan  iboratki,  meyoz  natijasida  gomologik  xromo­
somalar tarqalishi va gaploid jinsiy hujayralarning hosil bo‘lishidir.
Allel  genlar. 
Monoduragay  chatishtirishda  nasldan  naslga  o‘tish  qon­
uniyatlari to‘g‘risida yuqorida ko‘rib chiqilgan material genetikani yanada 
chuqurroq  o‘rganishga  doir  ba’zi  tushunchalarni  ta’rif lash  uchun  im­
kon  beradi.  Bir­birini  istisno  etadigan  belgilarning  rivojlanishini  aniqlab 
beruvchi  genlar  juftlarni  hosil  qilishini  no‘xat,  namozshomgul  va  boshqa 
obyektlardagi  nasldan  naslga  o‘tish  misolida  ko‘rish  mumkin.  Masalan, 
no‘xat  donlari  rangining  sariq  bilan  yashil  rangini  belgilovchi  geni,  gul 
rangining  oq  bilan  qizil  rangini  belgilovchi  geni  va  boshqalar  ana  shun­
day  juftlardir.  Juft  genlar 
allel genlar
  deb  ataladi.  Demak,  no‘xat  donlari 
rangining  sariq  va  yashil  rangini  belgilovchi  genlari  allel  genlar  (allellar)
dir. Allel genlar gomologik, ya’ni juft xromosomalardan joy oladi, shunga 
ko‘ra meyoz jarayonida ular har xil gametalarga o‘tib qoladi.

Download 5,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish