REDYARD JOZEF KIPLING (1865–1936)
Redyard Jozef – jahonda yosh kitobxonlar
tomonidan eng ko’p asarlarini sevib mutolaa
qilinadigan ingliz adiblaridan biri. U 1865-yilda
Londonda
tug’ilgan.
Uning
otasi
Jozef
ingliz
saltanatining Hindistondagi yirik amaldorlaridan edi.
Shu bois, Redyardning ilk bolaligi Hindistonda kechdi.
Boshlang’ich ta’limni shu yerda oldi. Hind va bengal
tillarini, mahalliy xalq urf-odatlarini, xalq og’zaki
afsonalarini sinchkovlik bilan o’rgana boshladi. Oliy
ta’limni Angliyada xatm qildi. Juda yoshligidan she’riy ijod bilan ham
shug’ullanadi. Shu bilan birga, nasriy ijodga ham qo’l urdi. 1886 yilda
«Departament navolari» she’riy to’plami va 1888 yilda «Tog’dagi oddiy ertaklar»
hikoyalar to’plamlarini nashr ettirdi. Kipling o’zining she’r va hikoyalarida anglo
sakson irqining Sharqning «qoloq» xalqlari orasidagi «Madaniyatparvarlik»
faoliyatini ko’klarga ko’tarib maqtadi. 1889 yilda nashr etilgan «Oq irqning
tashvishlari» she’riy to’plamida bu g’oyalarni yanada izchillik bilan tashviq etdi.
Kipling 90-yillarning oxiridan boshlab yozuvchi sifatida mashhur bo’ldi. U
«Nur so’ndi» (1890) nomli ilk romanida iste’dodli musavvirning fojiaviy-hayotiy
sarguzashtini juda ta’sirli bayon etdi. 1901 yilda bitilgan «Kim» romanida ingliz
saltanati tojiga xizmat qilgan aqlli o’g’lonning hayoti haqida qiziqarli rivoyat
yaratdiki, u o’zining mazkur asarlari vositasida g’arb kitobxonlari orasida katta
shuhrat qozondi. Shu tariqa, Kipling 1890-1910 yillar orasida birin-ketin «Qal’a
qo’shiqlari», «Yetti ummon», «Besh millat» kabi bir qattor she’riy to’plamlarini
e’lon qildi. Mazkur to’plamlariga jamlangan she’rlarida askarlar, kichik
amaldorlar, ingliz mustamlaka qo’shinining o’zga oddiy zahmatkashlarning hayot
tarzi, vatanparvarlik tuyg’ularini romantik tarzda kuyladi, ularning toju taxtga
nisbatan bo’lgan sadoqat va fuqarolik maylllarini ayniqsa bo’rttirib tasvirlashga
intiladi.
Kipling o’z ijodiy inkishofining ikkinchi bosqichida yarim afsonaviy qissalar
yaratish bilan mashg’ul bo’ldi. Uning «Dovyurak dengizchilar», «Oddiy rivoyat»
kabi qator roman va qissalari ravon, qiziqarli uslubga, maroqli tasvirga
keltirilganligi tufayli keng kitobxonlar ommasi orasida juda tez shuhrat qozondi.
Ayniqsa, yozuvchining changalzor o’rmon (jungli) vahshiy hayvonlari orasida
yashagan odam farzandi Maugli «qurbaqacha» sarguzashtlarini rivoyat qilgan
«Jungli kitobi», «Jungli haqida ikkinchi kitob», «Rikki-Tikki Tavi» qissalari jahon
bolalari va o’smirlari adabiyotining eng sevimli kitoblariga aylanib qoldi.
Dunyoning juda ko’p tillariga shu jumladan, rus tiliga bir necha bor tarjima qilindi.
Yosh kitobxonlar Kipling qissalarining ixchamlashgan yig’iq bayoni bo’lgan
31
«Maugli» asari bilan 1956 yilda Rostov va Donda nashr etilgan nusxasidan 1974
yilda tarjimon Muhsin Zokirov tomonidan qilingan tarjima orqali tanishish
imkoniga ega bo’ldilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |