Gidromeliorativ

Yer ishlarini ekskavatorlar yordamida bajarish
Suv xo‘jaligi qurilishida bajariladigan yer ishlarining hajmini 
asosiy qismi ekskavator, buldozer, skreper, greyder kabi qurilish 
mashinalari yordamida bajariladi. Inshoot xandaqlarini qazish, kanal 
va zax ko‘chirish tarmoqlarini qurish, gruntlarni ortishda, asosan, 
ekskavatorlardan foydalaniladi. Suv xo‘jaligi qurilishida ishlatiladigan 
ekskavatorlar tuzilishi bo‘yicha bir yoki ko‘p kovshli bo‘ladi. Ishlatish 
qulayligi, har xil tarkibdagi va namlikdagi gruntlarga ham ishlov bera 

---

24
olish xususiyatiga ega bo‘lganligi uchun bir cho‘michli ekskavatorlar 
suv xo‘jaligi qurilishida keng qo‘llanilmoqda.
Bir cho‘michli ekskavatorlar ishchi moslamasi bo‘yicha draglayn, 
to‘g‘ri va teskari kovshli hamda greyfer cho‘michli bo‘ladi.
Draglayn  ekskavatorlar  yordamida  kon  ochish,  xandaqlar-
ni qazish, ko‘tarmalarni tiklash, sug‘orish va zax ko‘chirish tar-
moqlarini qurish, tozalash yoki ularni chuqurlashtirish, gruntlarni 
tashish vositasiga ortish kabi ishlarni bajarish mumkin. To‘g‘ri 
cho‘michli  ekskavatorlar  pastlikda  turib  yuqoriga  qarab  qazish 
ishlarini bajaradi. Ular yordamida konlarda gruntga ishlov berish, 
chuqur xandaqlarni qazish va shunga o‘xshash ishlar bajariladi. 
Teskari  cho‘michli  ekskavatorlar  yuqoridan  turib  pastga  qarab 
qazish ishlarini bajaradi. Ular yordamida xandaqlar va kanallar, 
drenaj va quvur transheyalarini qazish kabi ishlarni bajarish mumkin. 
Greyfer cho‘michli ekskavatorlar esa sochiluvchan materiallarni 
ortishda, o‘lchami kichik xandaq va chuqurlarni qazishda ishlatiladi. 
Ekskavatorlar  bir-biridan  cho‘michining  tuzilishidan  tashqari 
harakatlanuvchi qismining tuzilishi bo‘yicha ham farq qiladi.
2.3-rasm.