O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

 
8.15. O‘zaro almashtirish imkoniyatiga ega bo‘lgan  
texnologik chizma 
 
Arpa  donining  quruq  massasida  endosperm  miqdori  63–68% 
(shundan aleyron qatlami 12–13%), gul qobig‘i 8–17%, meva va urug‘ 
qobiqlari 5–7%, murtagi esa 2,5-3,0 % ni tashkil qiladi. Sholi tarkibida 
12–14,5% oqsil modda, 51–64% kraxmal, 4,5–9,0% kletchatka va 2,5–
3,5 % kul moddasi bo‘ladi. Arpadan «Nodir» va «Nihol» navli yormalar 
olinadi. Bu chizmaning afzalligi guruch ishlab chiqaradigan texnologik 
chizmaga  qo‘shimcha  uskunalar  qo‘yib  va  ayrim  jarayonlarni 
o‘zgartirib, bir-biri bilan almashib ishlaydigan yangi ixcham texnologik 
chizma  amalga  oshiriladi.  Arpa    donidan  yorma  olish  texnologik 
chizmasi quyidagicha:  
– avtomat tarozi ustidagi bunker;  
– avtomat ravishda ishlaydigan tarozi;  
– avtomat tarozi tagidagi bunker;  
– arpa va sholilarni saqlovchi 3 ta bunker;  
– skalperator;  
– ishlatib bo‘lmaydigan chiqindilar uchun bunker;  
– ikkita separator; 
– aralashmalar uchun bunkerlar;  
– yormalarni saralovchi uskuna; 
– oqlash uskunalari ustidagi 3 ta bunker; 
– kepak uchun bunker; 
– qovus uchun bunker; 
 
 
 
 
 

---

290 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
– metall chiqidilarni ushlab qoluvchi apparatlar (4 ta); 
– ikkita rassev; 
– oqlash uskunalari (5 dona); 
– duospiratorlar (4 ta);  
– avtomat tarozilar (2 ta), tayyor mahsulotlar uchun bunker. 
Guruch  ishlab  chiqarish  texnologiyasidan  samarali  foydalangan 
holda  arpa  yormasi  ishlab  chiqarish  uchun  quyidagi  qo‘shimcha 
uskunalar kiritilgan:  
– mayda chiqindilarni (kukol) ajratish uchun 3 ta kukol ajratuvchi; 
– yormalarni sayqallash uchun 2 ta g uskunasi;  
– yormalarga pardoz berish uchun cho‘tka mashinasi;