O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

Sayqallash va jilolash jarayonining prinsipial tuzulishi. 
Ma’lumki, sayqallash va silliqlash – bu asosan, tashqi qobiq qol-
diqlarini, qisman yoki to‘liq ichki po‘stloqni, aleyron qavat va murtakni 
yo‘qotishdir.  Sayqallash  va  silliqlash  o‘rtasidagi  farq  faqat  yuzasiga 
ta’sir  ko‘rsatish  jadallashidan  iborat  (don  va  mag‘iz  yuzasiga  ishlov 
berishdir)  zarur  darajada  va  yetarlicha  sayqallash  hamda  silliqlash 
avvalo  texnologiya  maqsadlari  yoki  tayyor  mahsulotning  chiqish 
miqdori va sifati bilan aniqlanadi.  
Shundan  texnologiyaning  tuzilishi  ham  ta’sir  etishi  yoki  tizim-
larning  ketma-ket  sikllari  soni  ham  aniqlanadi.  So‘nggisi  har  doim 
yagona tizimdagi ta’sir etishi (sayqallash) jadalligi va jarayonining sifati 
bilan bog‘liq. Alohida tizimlardan jadallikning ortishi mag‘zilar  may-
dalanishining  ortishiga  va  maydalanmagan  yorma  chiqishining  kama-
yishiga  olib  keladi.  Maydalanadigan  yormalar  texnologiyasida  mayda 
raqamli yormalar va kepak chiqishining ortishiga olib keladi. Sayqallash 
va  silliqlash  tizimlarining  umumiy  miqdori  texnologik  jarayonda 
bittadan  yettitagacha  o‘zgarib  turadi.  Biroq  maydalanmagan  yormalar 
texnologiyasida  bu  miqdor  asosan  beshtadan  ortiq  emas,  maydalan-
magan  yormalar  texnologiyasida  esa  olti-yettitadan  ko‘p
 
emas.  Turli 
texnologiyalar  uchun  sayqallash  va
 
silliqlash  tizimlarining  soni 
haqidagi ma’lumotlar keltirilgan.
  
 
41-jadval