Reja Xizmatlar iqtisodiyotining raqamlashuvida turizm sohasining bugungi holati

Proceedings  of  the  12th  international  conference  on  Human  computer  interaction  with  mobile  devices  and 

services

 (pp. 313-316). 

13

 Watanabe A. (2012) Inside ‘world’s first augmented reality hotel’. Retrieved on 14 Mar 2012 

---

ilovalari  qanchalik  turistik  manzillarni  namoyish  qilishda  muhimligini  ta’kidlab 

o‘tishgan. 

Benyon D. va boshqalar

14

 tadqiqotlarida raqamli turizmning ma’nosiga e’tibor 

qaratib,  uni  raqamli  vositalar  orqali  turizm  tajribasini  qo‘llab-quvvatlash  deb 

ta’kidlashgan.  Raqamli  turizm  -  bu  axborot-kommunikatsiya  vositasi,  IT-echim 

turistlarning  ehtiyojlarini  qondirishga  yordam  beradigan  va  turizm  sohasida 

tashkilotlar va korxonalarning raqobatdoshligini oshiradigan vositadan foydalanishni 

anglatadi. 

Raqamli  turizm  bo‘yicha  yetuk  mutaxassislardan  biri  Buyuk  Britaniya 

Bornmut universiteti professori Dmitrios  Buhalis bo‘lib, u raqamli turizmni elektron 

turizm,  smart  turizm  atamalari  bilan  bir  xil  ekanini  ta’kidlab,  elektron  turizm  bu 

tashkilotlarga turizm, sayohat, mehmondo‘stlik va umumiy ovqatlanish sohalaridagi 

samaradorlikni  oshirishga  imkon  beradigan  barcha  jarayon  va  xizmat  zanjirlarini 

raqamlashtirishdir

15

, deb ta’kidlagan.  

Elektron turizmning mohiyati shundaki, axborot-kommunikatsiya vositalaridan 

foydalanish  turizmning  barcha  sohalarida  uchraydi.  Elektron  turizm  elektron 

tijoratning bir turi sifatida, shuningdek, mahsulot va xizmatlarni elektron tizim orqali 

sotish  bilan  shug‘ullanadigan  sohadir

16

.  Elektron  tijorat  singari,  u  elektron 

ma’lumotlarni  uzatish,  tarqatishni  boshqarish,  elektron  marketing,  onlayn 

tranzaksiyalar,  elektron  ma’lumotlar  almashinuvi,  boshqaruv  tizimlari  va 

ma’lumotlarni  avtomatlashtirilgan  boshqarishni  ham  o‘z  ichiga  oladi

17

.  Bundan 

tashqari,  elektron  turizm  turizmning  o‘ziga  xos  faoliyati,  masalan,  virtual  makonda 

turoperatorlarning,  sayyohlik  agentliklari  xilma  xil  takliflarini  paydo  bo‘lishini 

yuzaga  keltiradi

18

. Shuningdek, elektron turizm elektron ma’lumotlar, elektron bron 

(mehmonxonalar, transport va boshqalar) va iste’molchilar uchun elektron to‘lovlarni 

o‘z  ichiga  oladi.  Hozirgi  vaqtda  raqamlashtirish  hayotning  barcha  sohalarida 

rivojlanmoqda. Buhalis D. va  Jun S. ma’lumotlariga ko‘ra

19

, raqamli turizm raqamli 

vositalar  va  texnikalarning  paydo  bo‘lishi  tufayli  turizmda  paradigma  o‘zgarishi 

hisoblanadi. 

MDH mamlakatlari olimlarining ham bu borada qator fiklari mavjud. Masalan, 

rossiyalik  olimlar  N.Morozova  va  M.Morozovning  fikriga  ko‘ra  zamonaviy  turizm 

industriyasi  yangi  kompyuter  texnologiyalarini  joriy  etilishi  bilan  ulkan 

o‘zgarishlarga ega bo‘ldi. Har qanday tashkilotni turistik biznes bozorida zamonaviy 

axborotlar  texnologiyasidan  foydalanilmasdan  muvaffaqiyatli  faoliyat  ko‘rsatishi 

amaliyotda  mumkin  emas.  Turizm  mahsulotini  yaratish  va  sotish  texnologiyasini 

xususiyati  qisqa  vaqt  ichida  transport  vositalarini  erishish  va  turistlarni  joylashtirish 

imkoniyatlari  haqida  malumotlarni  taqdim  etish,  joylarni  tez  bronlashtirish  va 

rezervlashni  ta’minlash,  hamda  turistik  xizmatlarni  taqdim  etishda  qo‘shimcha 

                                                 

14

 Benyon, D., Quigley, A., O’Keefe, B., & Riva, G. (2014). Presence and digital tourism.