T o sh k e n t irrig a tsiy a va q ishloq xo‘ja L ig in I


Arab xalifaligi va Islom falsafasi



Download 8,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/286
Sana11.01.2022
Hajmi8,66 Mb.
#347678
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   286
Bog'liq
Falsafa asoslari

Arab xalifaligi va Islom falsafasi. 
M ovarounnahr arab xalifaligi 
tarkibiga  kiritilishi  arafasida  Turk  qog‘onoti  tizim iga  mansub 
edi.  U  mayda  am irliklardan  iborat  bo‘lib,  ular  o‘rtasida  tinim siz 
to ‘qnashuvlar  ro‘y  berib  tu rar  edi.  Ayniqsa,  Turk  qog‘onoti  bi­
lan  sosoniylar  Eroni  o ltasid ag i  to ‘qnashuvlar o l a   shiddatli  tusda 
yuz  berar  edi.  X II  asrning  oxiri  va  X III  asrning  boshlarida  bu 
hudud  arab  xalifaligi  tom onidan  bosib  olindi.  Bunga  M ovaroun­
nah r  hududida  yashovchi  xalqlar,  ijtimoiy kuchlar  orasida  siyosiy 
ham jihatlikning yo‘qligi,  o‘zaro  qirg‘in-barotlarning  avj  olishi sa­
bab  b o ld i.
M ovarounnahrga  arab  xalifaligi  bilan  birga  Islom  dini  ham  
kirib  keldi.  Ushbu  dinning  nazariy  asoslari  m usulm onlarning 
muqaddas  kitobi bo‘lm ish  Q u r’on va  Hadislarda  aks  etgan b o lib , 
Islom  asrlar  davomida  yurtim iz  tarixi  va  xalqimiz  tafakkuriga 
katta  ta ’sir  kolsatgan.  Bu  haqda  m anbalar  ko‘p  va  biz  shu  sabab 
bu  to ‘g‘rida  keng  to‘xtalm aym iz.  Islom  falsafasi  va  uning  naza­
riy  ham da  amaliy  m asalalari  haqida  ham   yurtim izda  m anbalar 
bisyor.
Islomda  kalom  ilm i  shakllangan  va  u  islom  ilohiyotining 
o‘ziga xos falsafiy ta ’limotidir.  U  diniy aqidalarni asoslab berishda 
Q u r’onga  tayanadi  va  O llohning  haqligi,  uni  olam ning  yaratuv- 
chisi  ekanligi,  olam va insonning  Olloh tom onidan yaratilgani va 
odam zodning  Tangri  oldida  m as’ul  ekanligini  ta ’kidlaydi.
Payg‘am barirniz  M uham m ad  alayhissalom vafotlaridan  buyon 
o lg a n  asrlar davomida Islomda turli m azhablar va oqim lar shakl- 
landi,  kalom  bilan  yonm a-yon  m a’naviy  jarayonlar  silsilasida 
m ashshoiyunlar  va  tabbiiyunlarning  (Arastu  falsafasi  va  tabiatni 
o lg an ish g a  ahd  qilganlarning)  falsafiy  qarashlari  ham   namoyon 
b o ld i.
38


Qadimgi  Yunon  falsafasi  an ’analarida  siyosiy  faoliyat  va  do- 
nishm andlik  ko‘p  hollarda  bir-biriga  qaram a-qarshi  qo‘yilgan 
bolsa,  Islom  falsafasida  siyosatga,  aksincha,  inson  faoliyatining 
yuksak bir shakli sifatida  qaraladi.  Islomda davlatni boshqarish — 
bu  san’at,  am m o  u  «Olloh  ham m ani  teng  qilib  yaratgan»  degan 
ijtimoiy  adolat  tamoyiliga  amal  qilm o g l  zarur,  ijtimoiy  adolat 
esa teng huquqlilikka am al  qilish tufayli barqaror b o la   oladi,  deb 
hisoblanadi.

Download 8,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   286




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish