Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

Uchinchi  funksiyasi
, 
xo‘jalik  subyektlari  pul  hisob  –  kitoblarini 
amalga  oshirishda  vositachi 
hisoblanadi.  Iqtisodiyotda  faoliyat 
yuritayotgan xo‘jalik subyektlari kun davomida bir necha yuz minglab 
turli  darajadagi  pul  aylanmalarini  (asosan  naqdsiz  pul  ko‘rinishida) 
amalga  oshiradi.  Banklarning  bevosita  ishtiroki  (vositachiligi) 
natijasida  ushbu  o‘tkazmalar  jo‘natuvchidan  oluvchiga  etib  boradi. 
Shuningdek,  banklar  pul  o‘tkazmalari  orqali  iqtisodiyotning  turli 
tarmoqlariga  kapitalni  joylashtiradi  va  kredit  liniyalari  ochadi. 
Bularning  barchasi  banklarning  pul  hisob  –  kitoblarni  amalga 
oshirishda vositachilik funksiyasi orqali bajariladi va tartibga solinadi. 
Banklarning pul aylanmasini tartibga solish funksiyasi orqali Markaziy 

---

273 
bank  iqtisodiyotdagi  tovar  massasi  va  pul  massasi  o‘rtasidagi  o‘zaro 
muvozanatlikni ta’minlaydi. Ma’lumki, ushbu muvozanatning buzilishi 
iqtisodiyotda  inflyatsiya  darjasini  ortib  ketishi  yoki  pul  taqchilligini 
vujudga  kelishiga  olib  keladi.  Shu  bois  ham  Markaziy  bank  o‘zining 
pul  –  kredit  instrumentlari  orqali  pul  aylanmasi  uchun  zarur  bo‘lgan 
to‘lov vositasining miqdorini tartibga solib turadi.  
Kredit mablag‘larni muomalaga chiqarish banklarning