Toshkent davlat sharqshunoslik instituti tarjimashunoslik


«Devonu lug‘otit- turk» asari haqida



Download 1,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/167
Sana11.01.2022
Hajmi1,56 Mb.
#341529
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   167
Bog'liq
tarjimashunoslik

 

«Devonu lug‘otit- turk» asari haqida 

 

«Devonu  lug‘otit  turk»  («Turkiy  so‘zlar  devoni»)  hijriy  469,  milodiy  1076-1077  yillarda  yozilgan 



bo‘lib,  Abulqosim  Abdulloh  binni  Muhammad  al-Muqtadoga  bag‘ishlangan.  Bu  vaqtda  muallif  50  yoshda 

bo‘lgan. Yangi manbalarga ko‘ra bu asar 1072 yilda yozila boshlangan va 1074 yilda tugatilgan (hijriy 464-

466 y). Muallif bu haqda shunday degan: «Kitob 464 yilda (hijriy) jumadul avval boshlarida boshlandi va 

to‘rt karra yozilgandan (ko‘chirilgandan) va tuzatilgandan so‘ng 466 yil jumadul oxirning 12~kuni bitirildi».  

Umuman olgandabu asar XI asrda yozilgan bo‘lib, turkiy so‘zlar lug‘ati hisoblanadi. Bu kitobda O’rta 

Osiyoda yashagan turkiy xalqlarning XI asrgacha bo‘lgan badiiy ijodi to‘g‘risida juda qimmatli ma’lumotlar 

jamlangan  bo‘lib,  unda  qadimgi  qabilaviy  hayot,  ovchilik,  dehqonchilik,  chorvachilik  bilan  bog‘lanib 

ketadigan  lavhalar  qo‘p  uchraydi.  Muallif  unda  so‘zlarning  ma’nosini  arab  tilida  izohlab  beradi.  Misol 

sifatida ko‘plab xalq maqollari, hikmatlari, qo‘shiqlaridan keltiradi. Bu haqda Mahmud Koshg‘ariyning o‘zi 

yozadi: «Men bu kitobni maxsus alifbe tartibida hikmatli so‘zlar, saj’lar, maqollar, rajaz va nasr deb atalgan 

adabiy parchalar bilan bezadim... Bu ishda misol tariqasida turklarning tilida qo‘llanib kelgan she’rlaridan 

shodlik va motam kunlarida qo‘llaniladigan hikmatli so‘zlaridan, maqollaridan keltirdim».  

«Devonu lug‘otit turk» asarining asl qo‘lyozmasi bizgacha yetib kelgan emas. Uning yozilgan sanadan 

200 yil o‘tgach ko‘chirilgan birdan-bir nusxasi Istanbul kutubxonasida saqlanmoqda. Uch jidddan iborat bu 

kitob  1939-1941  yillarda  hozirgi  turk  tiliga  tarjima  qilinib  nashr  etilgan.  O’zbekistonda  «Devon»  ning 

birinchi  tadqiqotchisi  va  qisman  noshiri  professor  Fitratdir.  Bu  asarni  filologiya  fanlari  doktori,  taniqli 

tilshunos olim S. Mutallibov hozirgi o‘zbek tiliga ag‘dargan.  



 

Tarjimashunoslik 


Download 1,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   167




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish