Strategik marketing

bozorning  mutlaq  salohiyatini
  bozordagi  talab  intiladigan 
chegara sifatida tushunish lozim. Bu tushunchaning foydaliligi shuki, u mazkur bozor 
ega  bo‘lgan  iqtisodiy  imkoniyat  ko‘lamini  baholashga  imkon  beradi.  Bozorning 
mutlaq salohiyatini hisoblashda uch fikrga asoslaniladi: 
- tovarning har bir potensial iste’molchisi real foydalanuvchidir; 
- har bir foydalanuvchi tovardan foydalanish imkoniyati vujudga kelgan har bir 
holatda undan foydalanadi; 
- tovardan har safar optimal miqdorda foydalaniladi. 
4.3-rasmda  bozorning  mutlaq  salohiyatining  vaqtga  bog‘liqligi  ko‘rsatilgan. 
Uning  evolyusiyasi  iste’molchilarning  odatlaridagi  o‘zgarishlar,  madaniy  qiymatlar, 
daromad  va  narx-navolar,  texnologiyalar,  davlat  me’yorlari  va  shu  kabi  tashqi 
omillarga  bog‘liqdir.  Firma  bevosita  nazorat  qila  olmaydigan  ushbu  omillar 
bozorning  rivojlanishiga  hal  qiluvchi  ta’sir  ko‘rsatishi  mumkin.  Ba’zan  firmalar  bu 
tashqi  sabablarga  bilvosita  ta’sir  ko‘rsata  olishlari  mumkin  (masalan,  lobbi 

---

 
80 
 
 
vositasida),  biroq  ularning  imkoniyatlari  cheklangan.  Shuning  uchun  firmaning 
asosiy xatti-harakatlari muhitdagi o‘zgarishlarni avvaldan bilishga qaratilgan bo‘ladi. 
 
Birlamchi 
talab 
 
 
Q1 = Joriy 
potеnsial (t1) 
 
Mutloq potеnsial 
 
t1  
 
 
Vaqt