1-2-ma’ruza

21 - AMALIY MASHG’ULOT 
Solishtirma oqova suv sarfi va  tarmoqlarini o’rnatish chuqurligi. 
Reja: 
1. Solishtirma oqova suv sarfini aniqlash 
2. Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining boshlang’ich chuqurligini aniqlash 
 
1. Solishtirma oqova suv sarfini aniqlash 
 
2. Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining boshlang’ich chuqurligini aniqlash
 
     Oqova  suvlarni  oqizish  tarmoqlarini  uskunalash  narxi  va  qurilish  muddati 
ahamiyatli  darajada  oqova  suvlarni  oqizish  quvurlarini  urnatish  chuqurligiga 
bog’liq.  SHuning  uchun    mahalliy  sharoit  bo’yicha  oqova  suvlarni  oqizish 
tarmoqlarining yotqizishni texnik va iqtisodiy maqsadga muvofiqlik bilan minimal 
chuqurlikda urnatish juda  muhimdir. 
     Suv  quvuridagiga  nisbatan  kanalizatsiyalangan  tarmoqda  suvlarni  muzlab 
qolish  xavfsizligi  ancha  kam.  Eng    past  uchastkalargacha  10  -  14
0
S  dan  yuqori 
harorat  bilan  oqova  suvlarni  oqizish  tarmog’i  bo’yicha  oqova  suvlar  doim  o’tib 
turadi  va  qishda  oqova  suvlarning  harorati  tashqi  havo  haroratidan  yuqoriligi 
sababli  shamollatish  uy  stoyaklarini  yuqorisigacha  issiq  havo  tuxtovsiz  harakat 
qiladi.  
     Quvurlarning  boshlanish  qismidagi  chuqurligi  asosan  oldin  qurilgan 
tarmoqlarning  qaysi  tumanlarda  o’tkazilganligini  hisobga  olib  hamda  barcha 
talablarni qondirgan holda qabul qilinadi. 
     Oqova  suvlarni  oqizish  tarmoqlarini  loyihalashda  boshlanish  nuqtadagi 
chuqurliklarini aniqlash eng asosiy vazifalardan hisoblanadi. 
     Hovli  oqova  suvlarni  oqizish  tarmoqlari  qanchalik  chuqur  joylashsa,  obhekt 
tarmoqlarini  ham  chuqur  o’tkazishga  to’g’ri  keladi.  Bu  o’z  navbatida  oqova 
suvlarni oqizish tarmoqlarining qurilish narxini oshishiga olib keladi. 
     Eng  kam  chuqurlik  har  xil  diametrlardagi  quvurlar  uchun  yerning  yuqori 
muzlash qatlamini hisobga olgan holda quyidagicha aniqlanadi. 
 

 

d
h
H
м




7
.
0
5
.
0
3
.
0

 , m             
 
bu yerda: 
м
h
- yerning muzlash qatlami, m 
     Muzlash  qatlami  unchalik  yuqori  bo’lmagan  joylarda  oqova  suvlarni  oqizish 
quvurlarining boshlanish qismi quyidagi formula orqali aniqlanadi. 
 

 









2
1
Z
Z
l
L
i
h
H
, m          
 
bu  yerda: 
h
-  hovli  va  kvartal  ichi  orasidagi  tarmoqlarning  eng  uzoq  masofada 
joylashgan quduqning chuqurligi, m 
              

- hovli va ko’cha tarmoqlarining joylashish farqi, m 
              
1
Z
  va 
2
Z
  -  hovli  va  ko’cha  tarmoqlarida  joylashgan  quduqlar  yerining 
ustki qismini sathi, m 

---

               
i
- hovli va kvartal ichki oqova suvlarni oqizish tarmoqlarining nishabligi, 
m 
              
L
va 
l
  -  hovli  va  kvartal  ichi  orasida  joylashgan  eng  uzoq  quduqdan 
ko’cha qudug’igacha bo’lgan masofa, m 
     Oqova suvlarni oqizish tarmoqlarini transport tahsirida shikastlanmasligi uchun 
ularning  chuqurligi  quvurlarning  ustki  qismigacha  bo’lgan  masofa  eng  kamida 
1,50 m bo’lishi kerak.