Zoologiya uzb 2017. indd

Nafas olish organlari.
 Lansetnik halqumi ikki yoni bo‘ylab juda 
ko‘p tirqishsimon jabra teshiklari joylashgan. Jabra teshiklarini tash-
qi tomondan qoplab turadigan teri burmalari jabraoldi bo‘shlig‘ini 
hosil qiladi. Jabra teshiklari devori juda ko‘p mayda qon tomirlari 
– ka 
pillyarlar bilan qoplangan. Kapillyarlar devorida qon bilan suv 
o‘r 
tasida gaz almashinuvi sodir bo‘ladi. Teri bur 
ma 
lari  jabralarga 
qum kirishiga yo‘l qo‘ymaydi.
Qon aylanish sistemasi
 hamma xordalilarniki singari yopiq bo‘la-
di. Lekin qon yagona qon aylanish sistemasi bo‘ylab harakatlanadi. 
Asosiy qon tomirlari qorin va orqa aortalardan iborat. Karbonat 
angidrid bilan to‘yingan qon qorin qon aortasi orqali ol 
dinga, jabra 
kapillyarlariga oqadi. Jabralarda qon karbonat angidridni suvga berib, 
kislorod bilan to‘yinadi va orqa aortaga chiqadi. Bu tomirdan qon 
kichikroq tomirlar orqali tanaga tarqaladi. To‘qi 
malarda karbonat 
angidrid bilan to‘yingan qon qorin aortasiga oqib keladi. Lansetnik-
ning yuragi bo‘lmaydi. Yirik tomirlar devorining qisqarishi tufayli 
tomirlarda qon oqib turadi.