|
Onaning sog‘lig‘ini ta’minlash.
“Bola huquqlarining kafolatlari
to‘g‘risida”gi qonun 22-moddasining 2-qismi sog‘lom farzand tug‘ilishi maqsadida
ona sog‘lig‘ini ta’minlashga qaratilgan.
Bolalarga nisbatan Harakat dasturi bo‘yicha Butunjahon sammitiga ko‘ra
“dunyoda bolalar o‘limining, ayniqsa chaqaloqlar o‘limining yuqori
darajadaligiga sabab vaqtidan oldin tug‘ish, xavfsiz bo‘lmagan tug‘ish, turli xil
kasalliklar p rinatal sabablarga ko‘ra sodir bo‘lgan o‘lim asosiy o‘rinlardan birini
egallaydi. Davlatlar mazkur masala yuzasidan ehtiyojga muhtoj bo‘lganlar uchun
yetarli darajada bilimga ega tibbiyot xodimlari bilan ta’minlashi lozim.
O‘zb kistonda ayollarning sog‘liqni saqlashga bo‘lgan huquqi M hnat
kod ksining 224-238-moddalaridagi ayollarga va oilaviy vazifalarni bajarish bilan
mashg‘ul shaxslarga b riladigan qo‘shimcha kafolatlarga bag‘ishlangan
normalarida ham o‘z aksini topgan.
Sog‘liqni saqlash huquqining davlat kafolatlari.
Davlat tibbiyot
muassasalari tomonidan bolalarni tibbiy xizmatdan o‘tkazish b pul amalga
oshirilmoqda. Bolalar b pul dori vositalari bilan ta’minlanadigan aniq kasalliklar
ro‘yxati mavjud (sil, SPID, diab t kabi kasalliklar).
Bolaning sog‘liqqa bo‘lgan huquqini ta’minlash bo‘yicha eng muhim
kafolatlardan biri malakali tibbiy xizmatni tashkil etish hisoblanadi. Bolalarning
kasalga chalinishini va o‘limini kamaytirishda, birinchi navbatda, bolalar uchun
asosiy tibbiy xizmatni takomillashtirish shart.
Bolalar kasalliklari profilaktikasini nazorat qilishni tashkil etish 1
yoshgacha; 1 yoshdan 5 yoshgacha; 6 yoshli bolalarni maktabga chiqishidan oldin
322
chuqur tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish, shuningd k, 14 yoshgacha bo‘lgan bolalarni tor
doiradagi mutaxassislar ishtirokida har yilgi kompl ks tibbiy t kshiruvidan
o‘tkazish yo‘li orqali amalga oshiriladi.
Bolalarning dispans r nazoratida bo‘lishi hamda ularning bolalar va
o‘smirlarning davolash profilaktika muassasalarida davolanishi nafaqat “Fuqarolar
sog‘lig‘ini himoya qilish to‘g‘risidagi” Qonunning 19-moddasida, balki o‘quv
jarayonini tashkil etishga doir t gishli qoidalarda ham ko‘zda tutilgan. O‘zb kiston
spublikasining umumiy o‘rta ta’limni tashkil etish to‘g‘risidagi nizomga binoan,
o‘quvchilarni har yili mutaxassislarni jalb etgan holda dispans r t kshiruvidan
o‘tishi ta’minlanishi lozim.
Bolalarning sog‘liqqa bo‘lgan huquqini ta’minlash zarur sifatga ega bo‘lgan
oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish va sotishni nazorat qilish bilan ham
ta’minlanadi. Davlat ushbu maqsadda bu mahsulotlarni ishlab chiqish va sotish
uchun t gishli qoidalarni o‘rnatadi.
Bolaning sog‘lom rivojlanishining kafolatlaridan biri bolaning fiziologik
o‘ziga xosliklari va sog‘lig‘i holatiga javob b radigan ta’lim va m hnat
sharoitlarini yaratish hisoblanadi. Bu haqidagi to‘liq talablar O‘zb kiston
spublikasi M hnat kod ksida hamda ta’lim haqidagi alohida qoidalarda,
umumiy va maxsus ta’limning davlat standartlarida e’tirof etilgan.
Davlat O‘zb kiston R spublikasi Davlat byudj ti hisobidan amalga
oshiriladigan b pul tibbiy maslahatni ta’minlash majburiyatini oladi.
Aholining tibbiy madaniyatini oshirish, ayollar sog‘lig‘ini mustahkamlash
uchun sharoitlar yaratish, sog‘lom avlod tug‘ilishi va uni tarbiyalash, sog‘lom
iqlim va farovonlikni shakllantirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi tomonidan
2002-yil 25-yanvar kuni “Ayollar va o‘sib k layotgan avlod sog‘lig‘ini
mustahkamlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 32 son Qarori
qabul qilindi. Mazkur Qarorga binoan,
boshqa chora-tadbirlar qatorida,
s
og‘lom
avlod, ayollar sog‘lig‘ini mustahkamlash va oilaning tibbiy madaniyati darajasini
oshirish masalalari bo‘yicha doimiy ishlovchi Hukumat komissiyasi tashkil etish,
o‘quvchilarning tibbiy madaniyatini oshirish maqsadida umumta’lim
323
maktablarining 10-11-sinflari o‘quvchilarining hamda akad mik lits ylar va kasb-
hunar koll jlarida o‘qitishning 2-3-yillari o‘quv dasturlariga sog‘lom oila va nikoh,
sog‘lom avlod tug‘ilishi va uni tarbiyalash masalalari bo‘yicha mutaxassis tibbiy
xodimlar tomonidan o‘tkaziladigan maxsus fakultativ darslar kiritilishi b lgilab
qo‘yildi
188
. Unga ko‘ra,
maktab, lits y, koll djlarda 16 soatli “R produktiv sog‘liq
va sog‘lom oilaning shaklllanishi asoslari” fakultativ kurslari kiritilgan.
Bu huquqning ta’minlanishi, shuningd k, axborot olish huquqi bilan ham
bog‘liq. Bu holda qonunchilik sog‘lig‘i haqidagi k rakli ma’lumotni bolaga
tushunarli shaklda b rish haqidagi qoidalarni b lgilab qo‘ydi. “Fuqarolar
sog‘lig‘ini saqlash to‘g‘risida”gi Qonunnning 25-moddasiga ko‘ra fuqaroning
sog‘lig‘i haqidagi ma’lumotni uning o‘ziga, o‘n to‘rt yoshga to‘lmagan shaxslar
hamda qonunda b lgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz d b topilgan fuqarolar
sog‘lig‘i to‘g‘risidagi ma’lumotlarni esa ularning qonuniy vakillariga davolash-
profilaktika muassasasining davolovchi shifokori, bo‘lim mudiri yoki t kshirish va
davolashda b vosita qatnashayotgan boshqa mutaxassislar b radi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
