Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Bola huquqlarini ota-ona yordamida va mustaqil ravishda himoya

qilinishi.

Bola o‘z huquqlarini va qonuniy manfaatlarini ota onasi yoki ularning

o‘rnini bosuvchi shaxslar yordamida hamda mustaqil ravishda himoya qilish

huquqiga ega.

Muomalaga layoqatsiz va 14 yoshdan-18 yoshgacha bo‘lgan muomala

layoqati ch klangan bolalar va 14 yoshgacha bo‘lgan bolalar o‘z huquqlarini ota-

onasi yordamida himoya qilish huquqiga ega.

Ota-onalar o‘z farzandlarining qonuniy vakilari hisoblanadi va jismoniy va

yuridik shaxslar oldida ularning huquqlari va qonuniy manfaatlarini alohida

vakolatlarsiz himoya qiladi.

---

242

Qonunga binoan muomalaga layoqatsiz d b e’tirof etilgan bolalar o‘z

huquqlari va majburiyatlarini O‘zb kiston R spublikasi Fuqarolik kod ksiga

muvofiq mustaqil amalga oshirishga haqlidir.

Fuqarolik kod ksining 17-moddasiga binoan, barcha fuqarolarning fuqarolik

huquq va burchlariga ega bo‘lish layoqati (huquq layoqati) t ng ravishda e’tirof

etiladi.

Fuqaroning huquq layoqati u tug‘ilgan paytdan e’tiboran vujudga k ladi va

vafot etishi bilan tugaydi.

Fuqaroning o‘z harakatlari bilan fuqarolik huquqlariga ega bo‘lish va ularni

amalga oshirish, o‘zi uchun fuqarolik burchlarini vujudga k ltirish va ularni

bajarish layoqati (muomala layoqati) u voyaga yetgach, ya’ni o‘n sakkiz yoshga

to‘lgach to‘la hajmda vujudga k ladi.

Voyaga yetgunga qadar qonuniy asosda nikohdan o‘tgan fuqaro nikohdan

o‘tgan vaqtdan e’tiboran to‘la hajmda muomala layoqatiga ega bo‘ladi.

Nikoh tuzish natijasida ega bo‘lingan muomala layoqati o‘n sakkiz yoshga

to‘lmasdan turib nikoh b kor qilingan taqdirda ham to‘la saqlanib qoladi.

Nikoh haqiqiy emas d b topilganida, sud voyaga yetmagan er (xotin) sud

lgilagan paytdan boshlab to‘la muomala layoqatini yo‘qotganligi haqida qaror

qabul qilishi mumkin.

Qonunda b lgilangan hollar va tartibdan tashqari, h ch kimning huquq va

muomala layoqati ch klanishi mumkin emas.

Fuqaroning huquq layoqatidan yoki muomala layoqatidan to‘la yoki qisman

voz k chishi va huquq layoqati yoki muomala layoqatini ch klashga qaratilgan

boshqa bitimlar o‘z-o‘zidan haqiqiy emasdir, bunday bitimlarga qonun tomonidan

yo‘l qo‘yiladigan hollar bundan mustasno.