Agrotexnologiyalar instituti

Ikkinchi bosqichda (etap)
 – introduksiya uchun chuqur ilmiy-tekshirish ishlari 
ajratilgan  o‗simlik  formalari  ustida  olib  boriladi.  Bu  bosqichda  quyidagilar  olib 
boriladi:  meva  etilishi  dinamikasi,  tanlangan  o‗simlikni  asosiy  etishtirish  usullari, 
hosildorlik,  BFM  (biologik  faol  moddalar)  miqdori  dinamikasi,  mahsulotni  sifatini 
aniqlash.  Mevani  etilish  dinamikasini  o‗rganishda,  shunday  ko‗rsatgichlarga 
asoslanadiki  ularga  ob  –havo  sharoiti,  hosildorlik  koeffitsienti,  ya‘ni  bor  hosilni, 
olinishi mumkin bo‗lgan hosilga nisbatan.  Kam hosildorlikni sabablari ko‗p bo‗lishi 
mumkin,  masalan,  gul  yoki  gul  to‗plamlarini  yaxshi  rivojlanmaganligini,  otalik 
changchini  yaxshi  rivojlanmaganligi,  otaliklarini  bo‗lmasligi  yoki  yaxshi 
rivojlanmaganligi va hokazo. 
O‗simlikni  asosiy  o‗stirish  usullarini  ishlab  chiqish,  va  ularda  agrotexnik  va 
agrokimyoviy  usullarni  qo‗llash.  Agrotexnikani  qo‗llashda  o‗simlikni  o‗stirishda 
sanoat  texnologiyasini  qo‗llash  ko‗zda  tutiladi,  ya‘ni  urug‗ni  optimal  muddatlarda 
sepish  (ekish)  va  urug‗ni  qancha  chuqurlikka  qadash  (ekish),  o‗simlikni  o‗sishiga 
doimiy  qarab  turish,  uni  oziqlantirish  maydoni,  o‗simlikni  ustini  yopish  usullaridan 
foydalanish. Agrokimyoviy usullarni qo‗llash esa, o‗simlikni oziqlantirish muddatlari 
(rejim),  hamda  o‗g‗it  solish  orqali  hosildorlikni  o‗zgarishi,  mikroelementar  bilan 
oziqlantirish kabilalarni o‗z ichiga oladi.  
Tajribalarni  o‗tkazish  uchun  ajratilgan  maydon  20  dan  60  m
2
  gacha  bo‗lishi 
mumkin bo‗lib, o‗simlikni hajmiga bog‗liq. Ishonarli ma‘lumotlar olish uchun barcha 
tajribalar 4 martadan qaytariladi.  
Mahsulot va urug‗larni hosildoriligini aniqlash uchun hamma tuplarni o‗rish yoki 
kavlab  olish  kerak.  1  m
2
dagi shoxlarni qirqib o‗lchanadi, barglar sonini hisoblanadi, 
gullar  va  mevalar  quritmasdan  va  qurigandan  keyin  tarozida  tortiladi.  Ayrim  tur 
dorivor  o‗simliklarni  hosildorligini  aniqlash  tajribalari  orqali,  qaysi  muddatda  hosil 
yig‗ilganda rental (foyda) bo‗lishi aniqlanadi.  
BFM  miqdorini  aniqlash  dinamikasi,  o‗simlikni  rivojlanish  fazasiga,  yoshiga, 
ekish (introduksiya) uchun olingan boshlang‗ich materialga, hamda o‗simlikni organi 
yoki  o‗simlikni  biror  qismini  (o‗simlikni  olingan  muddati  va  to‗plangan  joyini 
aniqlash  uchun.  Mahsulot  tarkibidagi  ta‘sir  qiluvchi  moddani  foiz  miqdorini 

---