Abduvohidov S. N., Ganiyev Z. A. Geografiya ta’limi metodikasi

 
7.2.3. O‘quvchilar bilimini hisobga olish darsi. 
 
O‘quvchilar  bilimini  baholash  pedagogik  jarayonlarning  tarkibiy  qismidir. 
Bu  dars  o‘quvchilarning  darsda  bilim  olishga  bo‘lgan  havaslarini  oshirishga 
yordam  beradi.  Chunki  o‘quvchilarga  qo‘yilgan  baho  ularni  qiziqtiradi, 
faollashtiradi.  Bunday  darslar  bir  necha  soatga  muljallangan  mavzulardan  keyin 
o‘tkaziladi. Yuqori sinflarda bunday darslar dars sinovi tarzida ham uyushtirilishi 
mumkin.  Dars  sinovi  uyushtirish  uchun  sinfdagi  kuchli  o‘quvchilardan  ijodiy 
guruh tuziladi. Bu guruh o‘qituvchi bilan hamkorlikda tarqatma so‘rov materiallari 
tayyorlaydi.  Tarqatma  Blis  so‘rov  o‘quvchilarning  ko‘nikmalarini  tekshirish 
maqsadida  qilinishi  kerak.  Sinov  jarayonida  bilimlarni  tekshiruvchilardan  bir 
necha  nazoratchi  tuziladi.  Har  bir  nazorat  tekshiruvchisi  maxsus  Blis  so‘rovni 
tekshirishlari mumkin. Masalan,  
1.
 
Nazariy bilimlarni tekshirish. 
2.
 
Geografik nomlardan iborat bilimlarni tekshirish. 
3.
 
Statistik  materiallarni  tekshirish,  jadval  va  diagrammalarga  asoslangan 
bilimlarni tekshirish. 
4.
 
Daftar va yozuvsiz kartalardagi mustaqil va amaliy ishlarni tekshirish. 
O‘quvchilar  har  bir  nazorat  tekshirilganda  baholarini  olgach,  o‘qituvchi 
baholarini  umumlashtirib,  o‘quvchilar  bilan  birgalikda  qo‘yilgan  baholarni  tahlil 
qiladi.  Har  bir  o‘quvchi  egallagan  bilim  va  ko‘nikmalarga  tegishli  baho  olgach, 
ularning nimalarni qayta ko‘rib chiqishlari uqtiriladi. Bo‘lim yoki bob bo‘yicha har 
bir  o‘quvchi  shu  tariqa  baholanadi.  Sinov  uyushtirishdan  oldin  ijobiy  guruhdan 

---

154 
 
iborat o‘quvchilar maxsus konsultatsiyalar uyushtirishlari va zarur hollarda alohida 
o‘quvchilar bilan shug‘ullanishlari ham mumkin. 
Ilg‘or 
o‘qituvchilar 
tajribalari 
shuni 
ko‘rsatyaptiki, 
dars-sinov 
uyushtirishning taxminiy tuzilishi quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
a) dars vazifasini aniqlash; 
b)  o‘quvchilar  bilimini  tekshirish  hamda  hisobga  olishning  shakl  va 
metodlarini belgilash; 
v) bilimlarga nisbatan talablar ishlab chiqish; 
g) baho normalarini ishlab chiqish; 
d) bilim manbalari bilan ishlash; 
ye) topshiriqlar tayyorlash va bajarish; 
i)  o‘quvchilar  javoblarini  mantiqiyligi  va  to‘laligini  tahlil  qilib,  yakun 
yasash. 
O‘quvchilar bilimini hisobga olish, dars 40 daqiqa jarayonida o‘tkaziladi.