1 – laboratoriya mashg’uloti mavza: Oddiy tarmoqni qurish va sozlash Laboratoriya mashg’ulotining maqsadi

Sinf

 

Eng kichik adres

 

Eng katta adres

 

Tugunlarning eng ko‘p 

mumkin bo‘lgan miqdori 

A

 

01.0.0 

126.0.0.0  

2

32

-2 

B

 

128.0.0.0 

191.255.0.0  

2

16

-2 

C

 

192.0.1.0. 

223.255.255.0  

2

8

-2 

D

 

224.0.0.0 

239.255.255.255  

 

E

 

240.0.0.0 

247.255.255.255  

 

---

 

4 

 

Belgili adreslarni IP-adreslarda aks ettirish: DNS xizmati 

DNS  (Domain  Name  System)

  –  bu  Internet  tarmog‘ida  tugunlarni 

identifikatsiyalash  uchun  nomlarning  iyerarxik  tizimini  qo‘llovchi  taqsimlangan 

ma’lumotlar bazasidir. DNS xizmati ma’lum tugunning belgili nomi bo‘yicha IP-

adresini  avtomatik  izlash  uchun  mo‘ljallangan.  DNS  tavsifi  RFC  1034  va  1035 

standartlari bilan aniqlanadi. 

DNS protokoli amaliy sathning yordamchi protokoli hisoblanadi. Unda DNS-

serverlar  va  DNS-mijozlar  aniqlangan.  DNS-serverlar  belgili  nomlarning  IP-

adreslarga mosligi haqidagi taqsimlangan ma’lumotlar bazasi qismini saqlaydi. Bu 

ma’lumotlar  bazasi  Internet  tarmog‘ining  administrativ  domenlari  bo‘ylab 

taqsimlanadi. DNS server mijozlari o‘zining administrativ domen DNS serverining 

IP-adresini biladi va IP protokoli orqali ma’lum belgili nom haqida xabar beradi va 

unga mos IP-aderni jo‘natishni so‘rovchi so‘rov jo‘natadi.  

Agar so‘ralgan moslik haqidagi ma’lumot DNS-serveri ma’lumotlar bazasida 

saqlanayotgan bo‘lsa, u holda u mijozga darhol javob yuboradi, aks holda u so‘rovni 

o‘zi qayta ishlaydigan boshqa domenning DNS-serveriga so‘rov jo‘natadi yoki uni 

boshqa  DNS-serveriga  uzatadi.  Barcha  DNS-serverlar  Internet  tarmog‘ining 

iyerarxik domenlari bilan mos ravishda iyerarxik bog‘langan bo‘ladi. 

DNS  iyerarxiya  ildizi  Internet  Network  Information  Center  markazidan 

boshqariladi. Yuqori sath domenlari tashkiliy asosda har bir davlat uchun beriladi. 

Masalan: 

•

 

com – tijorat birlashmalari; 

•

 

org – notijorat birlashmalari; 

•

 

net – tarmoqlarni qo‘llab-organizatsii, podderjivayushiye seti; 

•

 

edu – ta’limga oid; 

•

 

gov – hukumat tashkilotlari. 

DNS ning har bir domeni alohida tashkilot tomonidan administratsiyalanadi, 

u odatda ozining domenini kichik domenlar (ostdomenlar)ga bo‘ladi va bu kichik 

domenlarning  administratsiyalash  funktsiyalarini  boshqa  tashkilotlarga  berib 

yuboradi. Har bir domen o‘zining yagona nomiga ega, har bir ostdomen esa o‘zining 

---

 

5 

 

ichki domenida yagona nomga ega. Domen nomi 63 ta belgigacha bo‘lishi mumkin. 

Internet tarmog‘idagi har bir xost, xostdan ildizgacha bo‘lgan yo‘nalishdagi barcha 

domen nomlarini oz tarkibiga oluvchi o‘zining 

to‘liq domen nomi

 bilan aniqlanadi. 

Masalan, to‘liq DNS-nomi: is.mgup.edu.ru.