3-Mavzu: Numizmatika fani, shakllanishi va taraqqiyoti. G‟arb va Sharq mamlakatlari numizmatikasi. Reja

Numizmatika  terminologiyasi.

  Numizmatika  о‗zining  metodikasi  va 

terminologiyasiga ega. 

                                                           

1

 Ртвелaдзе Э.В. Древние мoнеты Средней Aзии.... - Б. 8. 

---

Tanga tipi – 

tasvir elementlarining barqaror kompozitsiyasi, unga tanganing 

old va orqa tomonidagi yozuvlar kiradi. Bu holatda tangadagi yozuvning mazmuni 

ahamiyat kasb etmaydi. 

Avers  – 

tanganing  ikki, 

old  (avers)  va  orqa  (revers)

  tomonlari  bor. 

Tangalarning aversida odatda hokim, shoh yoki imperator, yoki muqaddas hayvon, 

reversida  ham  ma‘buda  yoki  boshqa  bir  narsa,  yozuvlar  va  tamg‗a  tasvirlangan 

bо‗ladi.  Old  tomon,  tanganing  yuzini,  old  tomonini  tasvirlar  yoki  emitentni 

kо‗rsatuvchi  tangadagi  yozuvlar  orqali  aniqlash  mumkin.  XIII  asrgacha 

hukmdorning  portreti,  XIV  asrdan  boshlab  gerblar  tanganing  old  tomonini 

kо‗rsatib  bergan.  Odatda  ular  bir  –  birini  tо‗ldirib  borgan  va  tanganing  bir 

tomonidan bо‗lsa, davlat yozuvi bо‗lgan tomon avers hisoblanadi. Ammo shunday 

tangalar  ham  borki,  ular  yuqoridagi  fikrlarga  mos  kelmaydi.  Masalan,  XVI  asrda 

zarb  etilgan  Riga  talerlarining  har  2  tomonida  ham  shahar  gerbining  tasviri 

berilgan.  Uning  bir  tomonida  yozuvning  boshi  yangi  kumush  dinor  va  keyingi 

tomonida  yozuvning  oxiri  berilgan.  Bu  holatda  yozuv  boshlangan  tomon  avers 

hisoblanadi. 

Revers  – 

orqa  tomon.  Bu  tushuncha  ham  avers  kabi  shartli  hisoblanadi. 

Hozirgi kunda bu holatga aniqlik kiritish sohasida bahslar davom etmoqda, ammo 

bahslarda  bu  tushunchalar  tangani  ta‘riflashda  о‗ng‗aylik  bо‗lishi  uchun  kashf 

etilganligi yoddan kо‗tarilmoqda. 

Emitent  – 

tanga  zarb  etish  huquqiga  ega  bо‗lgan  shaxs,  xо‗jayin,  sohib 

tangani  о‗zining  nomidan  chiqaradi.  О‗rta  asrlarda  bunday  huquqga    -  hukmdor, 

imperator, qirol, feodal respublikasi, erkin shahar ega bо‗lgan.