Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova


 "Aqliy hujum" (breynstorming) usuli



Download 1,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/197
Sana03.01.2022
Hajmi1,67 Mb.
#314460
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   197
Bog'liq
psix tren

5.3. "Aqliy hujum" (breynstorming) usuli 
 Trening  jarayonida  eng  ko‘p  qo'llaniladigan  usullardan  biri  Aqliy  hujum  usulidir.  Aqliy 
hujum  munozaraning  eng  erkin  shakli  hisoblanadi.  Bu  usulning  asosiy  vazifasi  —  g’oyalar 
generasiyasini  ta’minlashdan  iborat  boTib,  ishtirokchilar  taklif  etayotgan  fikr  va  qarorlar  hech 
qanday  tahlilsiz  va  muhokamasiz  qabul  qilinadi.  Bu  shunday  usulki,  ta’limdagidan  farqli  oTaroq, 
muhokama  qilinayotgan  mavzu  yuzasidan  har  bir  ishtirokchi  o‘z  fikrini  va  qarashlarini  bildirishi 


 
31
shart. Trener esa har bir javob variantlarini diqqat bilan tinglashi va e’tirozsiz qabul qilishi zarur. 
Bunda muhimi bildirilayotgan fikrga balm berish emas, balki ulaming hammasini qabul qilish 
va  har  bir  ishtirokchi  aytayottan  fikmi  doska  yoki  flipchart  qog’ozga  yozib  borishdir.  Aynan  shu 
usuldan treninglarda juda ko‘p foydalaniladi. Chunki bu usul ishtirokchilaming o‘z mustaqil fikrini 
bildira  olishining  eng  qulay  yo’lidir.  Bu  usuldan  trening  mashg’ulotining  boshidayoq  foydalanish 
maqsadga muvoftqdir. Ayniqsa, guruh kayfiyatini bilish, ulaming bilim darajasini aniqlab olish va 
treningdan  nima  kutayotganliklarini  bilib  olishda  “Aqliy  hujum”  -  eng  qulay  usul  hisoblanadi. 
Aqliy  hujum  natijasida  olingan  ma’lumotlar  guruh  bilan  olib  boriladigan  keyingi  ishlar  uchun 
yo’llanma  bo’Iishi  mumkinligini  ham  trenerlar  unutmasliklari  kerak.  Ya’ni  guruhning  keyingi 
ishlari  jarayonida  guruhning  yoki  aynan  kimningdir  awalgi  bildirgan  fikriga  qaytish,  aynan 
guruhning vakuniy xulosasiga qarab ish yo’nalishini o’zgartirish kabilar shular jumlasidandir. 
Bu  usulning  trening  jarayonida  foydali  jihatlari  ko‘p  boiib,  u  ayniqsa  quyidagi  hollarda  juda 
qoT keladi:  
- nozik va munozarali savollami muhokama qilish uchun;  
- o’ziga ishonmaydigan ishtirokchilami munozaraga tortish va ulami qiziqtirish uchun;  
- qisqa vaqt mobaynida ko’proq fikr yig’ish uchun.  
“Aqliy  hujum”  usulining  muvaffaqiyati  ikkita  asosiy  prinsipga  amal  qilinishiga  bogTiq. 
Birinchi  prinsip,  energetika  nazariyasi  bilan  bogiiqdir.  Uning  mohiyati  quyidagicha:  insonlar 
individual holda ishlagandagiga nisbatan guruhiy, birgalikdagi faoliyatda ijobiy va yaxshi g‘oyalar 
tez  va  oson  paydo  boTadi.  Negaki  guruhda  kimdir  tomonidan  bildirilgan  “yaroqsiz”  g‘oya  butun 
guruh  tomonidan  qo’shimcha  fikrlar  bilan  to  Idiriladi  va  qayta  ishlab  chiqiladi.  Demak,  bu 
prinsipga  asosan,  gurubdagilaming  fikrlariga  “hujum”  qilinsa,  ulardan  yaxshi  va  original  g’oyalar 
ko‘p chiqadi. 
Ikkinchi  prinsipga  ko‘ra,  agar  guruh  g’oyalar  generasiyasi  holatida  bo’lsa,  u  holda 
о
  sha 
kreativ  tafakkumi  turli  sabablar  bilan  to’xtatish  kerak  emas.  Chunki  bunday  holat  yangi-yangi 
g’oyalaming yuzaga kelishiga asos boiadi. 
Aqliy hujumning afzalliklari:  
-Ijodiy tafakkurni rivojlantiradi  
-Standart tafakkur chegaralaridan chiqib ketishga imkon beradi  
- Oddiy, lekin chiroyli g'oyalar yuzaga kelishi oson amalga oshadi. 
Aqliy hujumning afzalliklari qatoriga  yana uning oson tushuniladigan va oson qoilaniladigan 
usul ekanligini hamda u yuqori texnologiyali asbob-uskunalami yoki uzoq muddatli o’qitishni talab 
qilmsligini,  shuningdek  uning  natijalarini  osonlik  bilan  baholash  mumkinligini  ham  qayd  etish 
mumkin. 
Aqliy hujumningo’ziga xos kamchiliklari ham mavjud bo'lib, ular: 
Ishtirokchilaming  qatnashishida  noqulayliklar  mavjudligidir,  ya’ni  “Aqliy  hujum  ’da 
guruhning  barcha  a’zolari  qatnashishlari  shart  bo‘I  gam  uchun  fikr  bildirish  jarayonida 
gapirmaydigan, tortinchoq ishtirokchilar o‘zlarini noqulay his qilishlari yoki hech kimda taklif, fikr, 
g‘oyaning  bo'lmasligi  guruh  va  trenerning  noqulay  sukunatda  vaqt  o’tkazishiga  olib  kelishi 
mumkin. 
Aqliy  hujum  treningda  muammolarni  hal  etish,  qaror  qabul  qilish,  ijodiy  tafakkumi 
rivojlantirish  maqsadida  qo'llanilishi  maqsadga  muvofiqdir.  U  ishtirokchilarda  tinglash 
ko‘nikmalarini rivojlantiradi va jamoani tuzishda foydali bog’lovchi elementni ta’minlaydi. “Aqliy 
hujum”  usulini  o’tkazish  o‘ziga  xos  bosqichlarga  bo'linadi  va  bu  bosqichlarga  amal  qilish  har  bir 
trenerdan talab etiladi.  
"Aqliy hujum"ni o‘tkazish bosqichlari quyidagilardan iborat:  
1. Trener "Aqliy hujum" mavzusini tag‘dim qiladi.  
2. Tag‘dim qilingan mavzu yuzasidan fikr-mulohazalarini o'ylab olish uchun ishtirokchilarga 
vaqt beriladi.  
3.  Tag'dim  qilingan  mavzu  yuzasidan  fikr-mulohaza  bildirish  uchun  ishtirokchilarga  imkon 
beriladi.  
4. Bildirilgan barcha fikr-mulohazalar maxsus qog'oz yoki doskaga yozib boriladi.  


 
32
5. Muhokama yakunida guruhda turli fikrlilikdan yagona fikrga kelinadi. 
Shuningdek, aqliy hujum usulini o'tkazishning 3 ta qoidasi ham mavjud:  
1.  Barcha  fikrlami  e’tirozsiz  qabul  qilish  va  har  bir  ishtirokchiga  aytilgan  fikri  uchun 
minnatdorchilik bildirish.  
2.  Fikrlami  yozib  olayotganda  birorta  ham  fikrni  tashlab  ketmaslik,  ya’ni  har  bir  ishtirokchi 
bildirgan fikmi albatta yozib borish.  
3. Bildirilgan fikrlami yakunlash va yagona qarorga kelish uchun har bir ishtirokchidan uning 
rozi yoki rozi emasligini so‘rash shart.  
"Aqliy hujum"ning samaradorligi uchun albatta ana shu qoidalarga rioya qilish lozim. "Aqliy 
hujurri'ning  asosiy  qoidasi  —  bildirilgan  barcha  g'oyalarni  hech  bir  e’tirozsiz  qabul  qilishdir.  Shu 
sababli trener ishtirokchilar tomonidan bildirilgan fikrlami diqqat bilan tinglab borishi va yo'naltirib 
turishi  lozim.  Bu  qoidaga  amal  qilmaslik  guruh  kayfiyatining  tushishi  va  o‘zaro  ishonch  ruhining 
so’nishiga olib kelishi mumkin. 
Trener  ishtirokchilar  tomonidan  bildirilayotgan  taklif  va  fikrlami  yozib  olayotganda  e’tiborli 
boTishi  va  ulardan  birortasini  ham  tushirib  qoldirmasligi  kerak.  t  hunki  ba  zan  ishtirokchi  o‘z 
tortinchoqligini  yoki  o‘zidagi  uyalish  hissini  yengib,  fikrini  hayajon  bilan  bildiradi  va  o‘zi 
bildirayotgan  fikr  barchaning  diqqatini  tortadi  liamda  muhokama  qilinayotgan  fikrlar  ichida  eng 
yaxshisi  boTadi,  deb  ishonadi.  Agar  uning  fikriga  trener  yoki  ishtirokchilar  tomonidan  ozgma 
e’tiborsizlik  qilinsa,  u  buni  Menga  e  tibor  qilishmadi,  demak  mening  fikrim  ulami  qiziqtirmaydi", 
degan  ma’noda  tushunishi  va  "ichimdan  top”,  "indamaslik”  kabi  “kasallik”lariga  chalinib  qolishi 
ham mumkin. 
Bildirilgan barcha  fikrlami ma’lum bir guruhga  va shaklga keltirish bosqichiga 
о
 tayotganda 
boshlovchi  albatta  ishtirokchilardan  uning  fikriga  rozi  yoki  rozi  emasligini  yoxud  boshqacha 
tushunib  qolmaganligini  so‘rashi  kerak,  agar  norozilik  yo’ki  tushunmovchiliklar  boTsa,  bunga 
albatta aniqlik kiritish lozim bo'ladi. 
Aqliy hujumning natijasi — turli xil g’oyalar, fikrlar, mulohazalar yig‘indisidan yagona fikrga 
kelish boTsa, asosiy maqsad - ishtirokchilaming faol ishlashini la minlashdan iborat. Shuning uchun 
trening  davomida  aqliy  hujum  natijalariga  tez-  ioz  murojaat  qilib  turish  kerakki,  bunda 
ishtirokchilar 
o‘zlarining 
faol 
harakatlari 
uatijasini, 
ulardan 
keyinchalik 
ham 
foydalanilayotganligini ko'rishlari kerak, bu esa ularda "Nima keragi bor edi, bu gaplaming?" kabi 
savollar tug’ilishining oldini oladi.  

Download 1,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   197




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish