Nazariy fizika kursi



Download 9,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/280
Sana02.01.2022
Hajmi9,24 Mb.
#311944
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   280
Bog'liq
Abdumalikov A.Elektrodinamika

m e2 
(  e E   \ 2
Bu giperbola tenglamasidir.  Shuning uchun ko‘pincha relyativistik mex- 
anikada  o ‘zgarmas  elektr  maydonda  zaryadning  harakati  klassikadagi 
parabolikdan  farqli  ravishda  giperbolik  deyiladi.
3.8 
M agnit  maydonda  zaryadning  harakati
0
‘zgarmas  va  bir  jinsli  magnit  maydonda  zaryadning  harakatini 
ko'rib chiqamiz.  Bu holda zaryadning harakat  tenglamasi  (3.21)  quyida­
gi  ko‘rinishni  oladi:
f   = 
<380> 
Magnit  maydonda zaryadni  ko‘chirishda bajarilgan  ish  nolga teng b o i- 
ganligi  uchun  energiya  saqlanadi,  ya’ni  £  =   £
q
  =   const.  Bu  holda  rel­
yativistik  zarrachaning  tezligi,  impulsi  va  energiyasi  orasidagi
v£q
 
P =   —o-
bogianishni  inobatga  olsak  (3.80)  tenglamada  impulsni  tezlik  orqali 
ifodalash  mumkin:
So dv  _   e. 
c2  dt 
с
Magnit  maydonni 
2
  o‘qi  bo'ylab  yoiialtirsak.  (3.81)  tenglama  kompo- 
nentalarda  quyidagi  koiinishda  yoziladi:
dvx 
ecH  
dvv 
ecH  
dv-
-5T  =  —
S t —

*-  
d f = a  
(382)
Birinchi  ikki  tenglama  vx  va  vy  ga  nisbatan  birinchi  tartibli,  chiziqli 
va  bir  jinsli  differensial  tenglamalar  sistemasi  b o iib ,  uning  yechimi 
quyidagi  koiinishda  yoziladi:
dx(t)
vx (t) 
—  t>0_L cos(ujt +  a ),
dt 
dy(t)
=  
vy(t)
  =   — vox sin(u;i +  
a).
 
(3.83)
dt
84


Ни  yerda  vo±  =   ^Jv2  +   v
2
  tezlikning  magnit  maydonga  perpendiknlyui 
tashkil  etuvchisi  bo'lib,  x y   tekisligida  kattalik jihatdan  o'zgarmaydi.  boshlang'ich  faza.
Harakat  trayektoriyasini  topish  uchun  (3.83)  tenglamalarni  integ- 
lallaymiz:
x (t)  — x  о  —  sin(co>£ +   a).
y{t)  ~  Уо  =   Rcos(uit +  a ), 
(3.84)
(x  -   x 0)2  +   (y  -  y
0) 2
  =   R 2.
Hu  yerda
едх  =   щ ±£о  =   ф  
(3 8 5)
u> 
ecH 
eH 
Ii  impulsning  x y   tekisligiga  proeksiyasi.
Shunday  qilib,  zaryad  magnit  maydonda  unga  perpendikulyar  te- 
ki.slikda  moduli  jihatda  o'zgarmas  bo'lgan  vox  tezlik  bilan  R  radiusli 
uylana  bo'ylab  harakat  qilishini  aniqladik.  Aylanish  chastotasi
w  =   ^
 
(3.86)
ill к la  bilan  aniqlanadi  va  s i k l o t r o n   chastota  deyiladi.  Agar  
с 
bo'lsa,  £   и   me?  va  (3.86)  quyidagi  ko'rinishga  o'tadi:
eH
t
o

(3.87)
me
Siklotronda  zaryadlangan  zarrachalarni  tezlatish  uchun  magnit  va 
elektr maydondan foydalaniladi.  Tczlatgich ikki qismdan iborat bo'ladi. 
Hit inchi  qismida  tezlatgich  kamerasiga  kirgan  zaryadlar  elektr  may- 
donda  tezlatiladi.  Bundan  keyin  ular  siklotronning  yarim  aylanadan 
iborat  bo'lgan  qismida  magnit  maydon  ta’sirida  tezligini  o'zgartirmas- 
liuli.  Yana  magnit  maydonga  kiradi  va  h.k.z.  Boshlangich  vaqtlarda 
/,ai rachalarning  tezligi  kichik  bo'lganda  elektr  maydonning  chastotasi 
(3  87)  bilan  aniqlanadi.  Bunda  maydon  chastotasi  ешп-giyaga  bog'liq 
bo'lmaydi.  Uning tezligi  relyativistikka  yaqinlashganda  chastota  (3.86) 
bilan  aniqlanadi
.3
'Siklotronning  ishlash  prinsiplari  bilan  t o ‘ la  tanishish  ushbu  darslik  doirasiga 
kim iaydi.  U  bilan  kengroq  tanishish  uclm n  m axsus  adabiyotlarga  m u rojaa t  qiling.

Download 9,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   280




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish