Pul, kredit va banklar

O‘zbekistonda qog‘oz pullar
1918 yildan boshlab dastlab Buxoro amirligida  muomalaga 
chiqarilgan.  Muomalaga  chiqarilgan  nominali  20,  60,  100,  200,  300,  500,  1000,2000,  3000, 
5000, va 10000 qog‘oz pullar tanga deb atalgan.  
1920  yilda  Buxoro  Sho‘ro  qo‘shinlari  tomonidan  bosib  olinib,  Buxoro  amirligi  o‘rniga 
Buxoro  Sovet  Xalq  Respublikasi  (BSXR)  tashkil  etiladi.  Yangi  BSXR  da  1920  yilda  Buxoro 
amirligi tomonidan chiqarilgan metall va qog‘oz tangalar muomalada bo‘lib keladi, hamda ularni 
bir  oz  o‘zgartirilgan  holda  chiqarish,  ya’ni  sovet  simvolikasi  qo‘yilgan  holda  tanga  nomi  bilan 
qog‘oz pullar muomalaga chiqarish davom etgan. 1921 yilda BSXR muomalaga yangi, nominali 
rublda  ko‘rsatilgan  qog‘oz  pullarni  chiqara  boshlaydi.  Bu  pullar  3000,  10000  va  20000  rubl 
nominalda muomalaga chiqarilgan. 
1922  yilda  BSXR  tomonidan  denominatsiya  amalga  oshirilib,    pullarning  nominali 
yuzlab  marta  kamaytirilgan  va  1,  5,  10,  25,  100  rubllik  yangi  pullar  muomalaga  chiqarilgan. 
Ammo  ko‘p  o‘tmasdan,  kuchli  inflyatsiya  natijasida  past  nominaldagi  pul  birliklari  bozor 
ehtiyojlarini  qondira  olmay  qoladi  va  1000,  2500  va  5000  rubllik  pullar  bosib  chiqarila 
boshlagan
3
. 
Xulosa qilib aytganda, pulning vujudga kelishi jamiyat ijtimoiy – iqtisodiy jarayonlarini 
rivojlanishi  va  takomillashib  borishi  bilan  bevosita  bog‘liq  bo‘lib,  bularning  ichida  kishilar 
o‘rtasida  mehnat  taqsimotining  paydo  bo‘lishi  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Shuningdek,  biz 
yashab  istiqomat  qilayotgan  zaminda  pullarning  vujudga  kelishi  uning  tarixi  va  tsivilizatsiyasi 
juda boy va qadimiy ekanligidan dalolat beradi.