O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti



Download 4,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/271
Sana02.01.2022
Hajmi4,73 Mb.
#306804
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   271
Bog'liq
iqtisodiy talimotlar tarixi

 
Keynschilik siyosati 
Keynschilik  iqtisodiyoti  bahs-munozaralar  siyosatiga  aloqador 
bo‗lib,  o‗zida  faollar  siyosatiga  bo‗lgan  ehtiyojni  ham  mujassam  etgan 
modelni  yaratdi.  Bu  modelda  umumiy  talab  iqtisoddagi  daromadlar 
darajasini  nazorat  qilar  edi,  hukumat  esa  umumiy  talabni  monetar  va 
moliyaviy siyosat orqali nazorat qilib borishi lozim edi.  
1950-1960-yillarda  keynschilik  siyosati  monetar  va  moliyaviy 
siyosat  orqali  aniq  sozlama  vazifasini  o‗tay  boshladi.  Abba  Lerner 
(1903-1982)  keynschilik  tahlilini  aniq  sozlama  darajasiga  ko‗tarishda 
katta  hissa  qo‗shgan  shaxs  sanaladi.  Lerner  o‗zining  e
conomics  of 
Control 
(Nazorat  iqtisodiyoti)(1944)  kitobida  hukumat 
barqarorlikni 
saqlash yoki  moliyaviy 
(doim  byudjet  balansini  saqlash)  siyosat  ortidan 
bormasdan, olib borilgan siyosatning o‗zini emas, balki uning natijasini 
inobatga  oluvchi 
funksional  moliya
  siyosatini  olib  borishi  kerak,  degan 
fikrni ta‘kidlab o‗tadi.  
Funksional  moliya  hukumatga  iqtisodni  ―boshqarish‖  imkonini 
beradi,  metaforik  tarzda  aytganda  monetar  va  moliyaviy  siyosatni 
hukumatning  boshqaruv  roli,  deb  tasvirlash  mumkin.  Lerner  fikricha, 
hukumat  moliyaviy  va  monetar  siyosatdan  o‗zining  makroiqtisodiy 
maqsadlariga, 
ya‘ni  yuqori  darajadagi  bandlikka,  narxlardagi 
barqarorlikka va yuqori iqtisodiy o‗sish ko‗rsatkichlariga erishish uchun 
foydalanishi  lozim.  Defitsit  hajmi  butunlay  nomutanosib  edi:  agar 
ishsizlik  paydo  bo‗lsa,  hukumat  defitsit  va  pul  yetkazib  berishni 
oshirishi  lozim  bo‗lar,  inflyatsiya  kelib  chiqqanda  esa  hukumat  bu 
ishning teskarisini amalga oshirishi lozim bo‗lar edi. 
Lernerning ―keynschilik‖ qarashlariga nisbatan bunday zaif iddaosi 
ko‗pchilik  keynschilarning  izzat-nafsiga  tegdi  va  ular  o‗rtasida  kuchli 
bahs 
va 
munozaralarni 
keltirib 
chiqardi, 
hattoki, 
Keynsni 


223 
 
keynschilikizmdan  voz  kechishiga  olib  keldi.
37
O‗sha davrlardagi mash-
hur  keynschilik  haqida  Yevsey  Domar  shunday  degan  edi:  ―hattoki, 
keynschilar  Lernerning  defitsit  asosiy  muammo  emas,  degan  fikrini 
eshitib, cho‗chib ketishdi va u buni ba‘zi hollarda noto‗g‗ri ta‘kidlagan, 
degan fikrni ilgari surishdi.‖
38
Lekin tez orada Keyns o‗z fikridan qaytdi 
va  Lerner  iqtisodiyot  sohasida  ko‗p  ishlarni  amalga  oshirgani  va 
keynschilik  iqtisodiy  siyosati  funksional  moliya  bilan  tenglashishidan 
oldin  Lerner  bu  ishlarni  amalga  oshirganini  inobatga  olib  Keyns  uning 
fikriga  qo‗shildi.  Monetar  va  moliyaviy  siyosatlar  siyosiy  ommaning 
e‘tiborini  ko‗proq  o‗ziga  jalb  qila  olar  edi.  Ko‗pchilik  iqtisodchilar  va 
boshqalar  Depressiya  hukumat  iqtisodiyotni  boshqarishida  kattaroq  rol 
o‗ynashi kerakligini isbotlab berdi, deb ishonishar edi.  
Monetar  va  moliyaviy  siyosat  esa  o‗sha  rolni  minimal  darajada 
saqlab  turar  edi.  Bozorlarga  avvalgidek  erkin  faoliyat  olib  borishlariga 
imkon berilar edi. Hukumat sarmoyaning darajasini bevosita belgilamas, 
u  shunchaki  byudjet  defitsiti  yoki  qoldig‗i  siyosatini  olib  borish  orqali 
umumiy daromadga bilvosita ta‘sir o‗tkazishi mumkin edi.  

Download 4,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish